Βολτάροντας στην Αρχαία Αθήνα.

Η Αθήνα είναι μια υπέροχη σύγχρονη μεγαλούπολη. Το πίστευα πάντα, αλλά επιβεβαιώθηκαν οι απόψεις μου ταξιδεύοντας κατά καιρούς σε διάφορες πρωτεύουσες Κρατών, Ευρωπαϊκών και μη. Όταν ταξιδεύεις πολύ, η σύγκριση του τόπου σου, με τους τόπους που επισκέπτεσαι είναι αναπόφευκτη. Είναι σημαντικό ωστόσο, ως ταξιδιώτης να προσπαθείς να είσαι πάντα καλοπροαίρετος και αντικειμενικός.

Η Αθήνα λοιπόν, είναι μια σύγχρονη και όμορφη Ευρωπαϊκή πρωτεύουσα, που μπορεί να συνδυάσει και να προσφέρει «τα πάντα» σε επισκέπτες και μόνιμους κατοίκους. Πολιτισμός σύγχρονος και αρχαίος, κουλτούρα, τέχνη για κάθε γούστο, urban ζωή αλλά και φύση, γαστρονομία αλά Ελληνικά και global, καφεΐνη σε όλες τις βερσιόν και σε ξεχωριστά στέκια, θάλασσα και βουνό, hobbies, sports, άπαιχτη νυχτερινή ζωή και πάλι για κάθε γούστο, είναι μόνο μερικοί τίτλοι απ’ όλα αυτά που μπορεί να μας προσφέρει η πρωτεύουσα μας. Και με μια «μικρή», τρόπος του λέγειν, λεπτομέρεια… Όλα αυτά μας χαρίζονται απλόχερα στην Αθήνα, μαζί με έναν υπέρλαμπρο ήλιο να μας αγκαλιάζει και να χαμογελά σχεδόν 365 μέρες το χρόνο!

Δε γίνεται με τίποτα να περιγράψει κανείς σε ένα και μόνο άρθρο, τη ζωή στην Αθήνα. Χρειάζονται τόμοι να γραφτούν για να πάρει κανείς μια γεύση. Γι’ αυτό και σε αυτό το άρθρο, επέλεξα να μιλήσω για μια όμορφη βόλτα και ταυτόχρονα μοναδική σε όλο τον κόσμο, που δεν αφορά μόνο τους επισκέπτες στην πόλη, αλλά και όλους εμάς που ζούμε σε αυτήν και συχνά δε γνωρίζουμε βασικά πράγματα για τα μέρη που επισκεπτόμαστε, πίνουμε καφέ ή εργαζόμαστε ακριβώς δίπλα. Ας βολτάρουμε λοιπόν, στην «αρχαία» Αθήνα ή αλλιώς όπως λέγεται, στο Κλεινόν Άστυ, δηλαδή την ένδοξη πόλη.

Η Ακρόπολη.

Η σύγχρονη Αθήνα εξακολουθεί να είναι κατάμεστη από αρχαία μνημεία ανυπολόγιστης αξίας, από κάθε άποψη. Αν πάει κανείς λοιπόν μια βόλτα στο κέντρο της Αθήνας, στην πλάκα ή το μοναστηράκι δηλαδή, αυτό που θα του κλέψει το βλέμμα –και την καρδιά- είναι η Ακρόπολη. Στη μακραίωνη ιστορία της Αθήνας, η Ακρόπολη αποτέλεσε ανέκαθεν τον πυρήνα όπου διαδραματίζονταν όλα τα σημαντικά γεγονότα. Περιβάλλεται δε, από τα λεγόμενα πολιτιστικά κτήρια της νότιας κλιτύος, το θέατρο και το αρχαίο ωδείο, ενώ λίγο πιο πέρα βρίσκεται η λεγόμενη Αρχαία Αγορά που στο παρελθόν αποτελούσε και το χώρο άσκησης της αθηναϊκής δημοκρατίας.

Για να πάρει κανείς καλύτερη «γεύση» του τοπίου γενικότερα, για αρχή, θα πρέπει να ρίξει το βλέμμα του σε απόσταση 500 μέτρων, δυτικά της Ακροπόλεως, υπάρχουν τέσσερις πασίγνωστοι λόφοι:

• Ο λόφος του Φιλοπάππου: Ήταν αφιερωμένος στις Μούσες, τις προστάτιδες των Επιστημών και των Τεχνών. Ωστόσο, ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του Αντίοχου Φιλόπαππου, ενός ηγεμόνα από τη Συρία και μεγάλου θαυμαστή του Ελληνικού πολιτισμού, ο οποίος, μάλιστα, έχτισε στο λόφο αυτό ένα μαυσωλείο το 2^ο αιώνα μ. Χ.

• Η Πνύκα: ο διάσημος λόφος, όπου κατά την αρχαιότητα εκεί συνερχόταν η Εκκλησία του Δήμου, το λίκνο δηλαδή, της Δημοκρατίας. Σε αυτόν τον λόφο, οι Έλληνες πολίτες δημιούργησαν την έννοια της Δημοκρατίας και κατέκτησαν για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας το δικαίωμα της ψήφου!

• Ο λόφος των Νυμφών: είναι ένας μικρός λόφος παραπλεύρως, αφιερωμένος στην ομορφιά.

• Ο Άρειος Πάγος: είναι ένας βραχώδης μικρός λόφος (εξ’ ου και πάγος), κοντά στους πρόποδες της Ακροπόλεως, αφιερωμένος κατά την αρχαιότητα στο Θεό Άρη, το Θεό του Πολέμου. Σύμφωνα με το αρχαίο δράμα «Ορέστεια» του Αισχύλου, στο λόφο αυτό γεννήθηκε η έννοια της Δικαιοσύνης, εξαιτίας του γεγονότος ότι εκεί δικάστηκε ο Ορέστης, όταν σκότωσε τη μητέρα του Κλυταιμνήστρα και το εραστή της τον Αίγισθο.

Τα Προπύλαια της Ακρόπολης.

Από τα προϊστορικά χρόνια, ο μόνος τρόπος για να επισκεφτεί κάποιος της Ακρόπολη ήταν η δυτικής της πλευρά, τα λεγόμενα Προπύλαια. Πρόκειται για ένα επιβλητικό οικοδόμημα, αντάξιο των υπόλοιπων μνημείων που κοσμούν τον ιερό βράχο, το οποίο εκτείνεται σε μήκος 74 μέτρων και κατασκευάστηκε από έναν επιφανή αρχιτέκτονα της εποχής, το Μνησικλή. Η ανέγερση του ξεκίνησε το 437 π.Χ και αν παρατηρήσει κανείς καλύτερα θα δει ότι έχουν χρησιμοποιηθεί ολόλευκα –και πλέον σπάνια – μάρμαρα Πεντέλης αλλά και σε κάποια σημεία γκρίζα μάρμαρα Ελευσίνας.

Η διάσημη πομπή της μεγάλης γιορτής των Παναθήναιων, ξεκινούσε από τον Κεραμεικό και έφτανε στα Προπύλαια, ωστόσο για πολλούς αιώνες, οι ιστορικοί αναφέρουν πως δεν υπήρχαν εκεί σκαλοπάτια, παρά μόνο κάποιες εγκάρσιες αυλακώσεις που δυσχέραιναν την ανάβαση και τη μεταφορά υλικών, είτε για ανοικοδόμηση είτε για τις θυσίες που λάμβαναν χώρα προς τιμήν των Θεών. Μόλις στους Ρωμαϊκούς χρόνους χτίστηκε μια μνημειακή κλίμακα μπροστά από τα προπύλαια και πολύ αργότερα η Πύλη που υπάρχει και σήμερα. Μάλιστα η τελευταία, ονομάζεται και πύλη του Μπελέ, προς τιμήν του αρχαιολόγου Ερνέστ Μπελέ, που την ανακάλυψε το 1852. Η ανεπανόρθωτες καταστροφές που υπάρχουν στα Προπύλαια, οφείλονται στην πτώση κεραυνού το 1645.

Τα Προπύλαια αποτελούνται από ένα κεντρικό κτήριο, ιωνικού αρχιτεκτονικού ρυθμού και δυο πτέρυγες αριστερά και δεξιά, δωρικού ρυθμού. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους η αρμονία και συμμετρία του αριστουργήματος αυτού, καθώς και η μοναδικότητα του,  οφείλεται εκτός των άλλων, ακριβώς σε αυτό το συνδυασμό των δυο ρυθμών. Τις βασικές διαφορές των δυο αυτών ρυθμών, αλλά και τη βασική δομή που συνήθως έχουν οι αρχαιοελληνικοί ναοί, περιγράφονται στο παράρτημα που επισυνάπτω στο τέλος του άρθρου αυτού.

Ιδιαίτερη αίσθηση δημιουργεί η παρατήρηση της οροφής του μνημείου, όπου υπάρχουν ίχνη από μεταλλικά ζωγραφιστά αστέρια, τα οποία ήταν προσκολλημένα στα φατνώματα και παρουσίαζαν την εικόνα του αττικού νυχτερινού ουρανού, με απόλυτη ξαστεριά. Στη δε, βόρεια πτέρυγα του μνημείου, ήταν πινακοθήκη που φιλοξενούσε έργα μεγάλων καλλιτεχνών της εποχής, όπως του Πολύγνωτου, ενώ διέθετε και ανάκλιντρα για την ανάπαυση των επισκεπτών και την παράθεση επίσημων γευμάτων.

Ο Ναός της Θεάς Νίκης.

Πρόκειται για το ναό που βλέπουμε χτισμένο πάνω σε πύργο, νοτιοδυτικά των Προπυλαίων. Ο πύργος αυτός χρησίμευε ως παρατηρητήριο μέχρι τη θάλασσα αλλά και προστάτευε την πύλη της Ακρόπολης. Στο σημείο αυτό, ήδη από αρχαιοτάτων χρόνων, τελούνταν λατρευτικές τελετές προς τιμήν της Θεάς Αθηνάς και για το λόγο αυτό, η Θεά Νίκη για πολλούς αιώνες, είχε ταυτιστεί λατρευτικά με τη Θεά Αθηνά. Ωστόσο το Ξύλινο άγαλμα που υπήρχε στο σημείο των τελετών, αναπαρίστανε τη Θεά με ένα ρόδι στο χέρι και δεν είχε φτερά, όπως συνηθιζόταν στα αγάλματα της Θεάς Νίκης, γι’ αυτό και ο ναός είναι αφιερωμένος στην Άπτερο Νίκη, η οποία δεν χρειάζεται να έχει φτερά σύμφωνα με την παράδοση, διότι δεν πρόκειται να εγκαταλείψει ποτέ το ναό αυτόν.

Ο Ναός είναι αρχιτεκτόνημα ιωνικού ρυθμού, που χτίστηκε από το διάσημο αρχιτέκτονα της εποχής Καλλικράτη το 421 π.Χ., ο οποίος έχτισε και τον Παρθενώνα. Δυστυχώς καταστράφηκε από Τούρκους κατακτητές, οι οποίοι έχτισαν επάνω του προμαχώνα και μόλις το 1834, τα υλικά του βρέθηκαν πάλι και επετεύχθη η αναστήλωση του.

Παρατηρώντας τη ζωφόρο του ναού, στη μεν ανατολική πλευρά υπάρχουν οι Θεοί του Ολύμπου, με τη Θεά Αθηνά σε κεντρική θέση ανάμεσα στο Δια και τον Ποσειδώνα, ενώ στις άλλες πλευρές, απεικονίζονται οι μάχες και οι ένδοξες νίκες των Ελλήνων. Ιδιαίτερα περίτεχνες και αξιοθαύμαστες είναι οι ανάγλυφες μορφές από τις φτερωτές Νίκες, οι οποίες ετοιμάζουν τα σφάγια που πρόκειται να προσφερθούν ως θυσία στη Θεά Αθηνά. Τα μακριά ανάλαφρα φορέματα τους, είναι κολλημένα πάνω στο σώμα τους σα βρεγμένα, ώστε να μπορεί κανείς να παρατηρήσει τη ζωντάνια στην κίνηση τους. Η τελειότητα στο χάραγμα των φτερών τους, μας δίνουν αναμφίβολα την αίσθηση ότι πετούν.

Ο Παρθενώνας.

Ο Παρθενώνας είναι το αντιπροσωπευτικότερο δείγμα της σοφίας, της επιστήμης και της κουλτούρας του αρχαίου ελληνικού πνεύματος. Πρόκειται για ένα αρχιτεκτονικό αριστούργημα, πάνω στο οποίο αποκρυσταλλώνεται όλη η τέχνη, η γνώση, η πείρα αλλά και η σοφία των Ελλήνων. Τι να πρωτοπεί κανείς για τον Παρθενώνα; Θα μπορούσαν να γραφτούν βιβλιοθήκες ολόκληρες! Ας ξεκινήσω λοιπόν, να λέω τις πιο βασικές πληροφορίες.

Ο Παρθενώνας είναι ναός δωρικού ρυθμού, που δημιουργήθηκε για τη λατρεία της Θεάς Αθηνάς, γι’ αυτό και εντός του υπήρχε το περίτεχνο άγαλμα της Θεάς, που προγενέστερα βρισκόταν στο Ερέχθειο. Στην ίδια ακριβώς θέση, που είναι και το ψηλότερο σημείο του ιερού βράχου, προγενέστερα του Παρθενώνα, υπήρχαν πάντα ναοί για τη λατρεία της Θεάς. Ακόμη και σήμερα, δεν γνωρίζουμε απόλυτα, ποιες ήταν οι συνήθεις τελετουργίες που λάμβαναν χώρα εντός του ναού, ούτε ποια ήταν η χρήση του στα Παναθήναια.

Ο Περικλής ανέθεσε την κατασκευή του Παρθενώνα το 449 π.Χ. σε δυο αρχιτέκτονες της εποχής, τον Ικτίνο και τον Καλλικράτη. Ωστόσο, την «υψηλή εποπτεία» του έργου την είχε ο Φειδίας, ο οποίος είναι και ο καλλιτεχνικός δημιουργός όλου του γλυπτού διακόσμου του.  Η κατασκευή του μνημείου τελείωσε το 438 π.Χ, ενώ μέχρι το 432 π.Χ ολοκληρώθηκε και ο γλυπτός διάκοσμος. Ολόκληρος ο ναός, κυριαρχείται από ιδιοφυείς και αδιόρατες με «γυμνό» μάτι αρχιτεκτονικές ιδιομορφίες, γι’ αυτό και έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα σημαντικότερα και πλέον πρωτότυπα αρχιτεκτονικά οικοδομήματα παγκοσμίως και ανά τους αιώνες.

Δίνοντας μια γεύση για τις αρχιτεκτονικές ιδιαιτερότητες του ναού, θα πω κατ’ αρχάς ότι οι κίονες του καμπυλώνουν σε μικρή απόσταση από τη βάση τους και όσο ανεβαίνουμε προς κιονόκρανο λεπταίνουν. Αυτή η κύρτωση που ονομάζεται αρχιτεκτονική ένταση δίνει κίνηση, ζωντάνια και ελαστικότητα στο ναό. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον επίσης έχει και το γεγονός ότι οι κίονες αυτοί δεν είναι κάθετη στη βάση τους, επομένως σε μια νοητή προέκταση τους προς τα πάνω, θα τέμνονταν σε κάποιο σημείο σχηματίζοντας πυραμίδα. Άλλο ένα πρωτότυπο στοιχείο είναι ο «βηματισμός» των κιόνων, οι οποίοι δεν είναι τοποθετημένοι σε ίσες αποστάσεις μεταξύ τους, ενώ η γραμμή του στυλοβάτη και των βαθμίδων στις μακριές πλευρές εμφανίζει και αυτή μια πρόσθετη καμπυλότητα, ώστε να δημιουργείται μια οφθαλμική απάτη που προσδίδει στο μνημείο ζωή και κίνηση. Όλες αυτές οι ιδιαιτερότητες, και πολλές ακόμη, που θα μπορούσαν να αναφερθούν και να εξηγηθούν σε ένα εκτεταμένο άρθρο από επιστήμονα αρχαιολόγο, αποδεικνύουν όχι μόνο το υψηλό επίπεδο γνώσεων και τέχνης της εποχής εκείνης, αλλά και την ιδιαίτερα υψηλή αισθητική του αθηναϊκού λαού.

Δίνοντας λίγα στοιχεία και όσον αφορά στο διάκοσμο του ναού, αξίζει να λεχθεί, κατ’ αρχάς, για το κολοσσιαίο άγαλμα της Παρθένου Αθηνάς, ύψους 12m που δημιουργήθηκε από τον Φειδία. Ο σκελετός του αγάλματος ήταν ξύλινος, τα γυμνά μέρη του από ελεφαντοστό, ενώ το φόρεμα και τα όπλα της Θεάς ήταν καλυμμένα από φύλλα χρυσού. Η Θεά αναπαρίστατο στην πολεμική της εκδοχή, φορώντας περίτεχνη περικεφαλαία, διακοσμημένη με σφίγγες και φτερωτά άλογα, ενώ στο χέρι της κρατούσε μια μικρή φτερωτή νίκη. Η ασπίδα της ήταν και αυτή ανάγλυφη, φέρουσα το κεφάλι της μέδουσας στο κέντρο και μια απεικόνιση αμαζονομαχίας περιμετρικά. Στο εσωτερικό της ασπίδας ήταν κουλουριασμένος ο οικουρός όφις της Ακρόπολης, που είναι προστάτης της Θεάς και η παρουσία του αποτελεί μια προτροπή σε φυγή των εχθρών της πόλεως.

Ο Παρθενώνας πολλάκις τραυματίστηκε από έξωθεν επεμβάσεις. Έτσι, κατά τη διάρκεια της ιστορίας, μεταβλήθηκε σε καθολικό ναό από τους Φράγκους το 1204 και αρχικώς σε τζαμί και σε αποθήκη πυρομαχικών από τους Οθωμανούς κατακτητές το 1466. Στις 26 Σεπτεμβρίου 1687, ολόκληρη η Ακρόπολη βομβαρδίστηκε από τον Ενετό Δόγη Μοροζίνι, με αποτέλεσμα ο Παρθενώνας να μετατραπεί σε ερείπιο.  Λίγο προτού ξεσπάσει ο πόλεμος της Ανεξαρτησίας, δηλαδή το 1801 περίπου, ο Λόρδος Έλγιν αφαίρεσε αυτοβούλως, ένα μέρος από τα γλυπτά του Παρθενώνα και τα πούλησε στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου, όπου καρακρατούνται έως και σήμερα.

Ερέχθειο.

Η βόρεια πλευρά της Ακρόπολης φιλοξενεί το Ερέχθειο. Πρόκειται για το πλέον ιερό χώρο της Ακρόπολης, όπου γίνονταν οι λατρευτικές τελετές προς τιμήν διαφόρων  Θεών, όπως της Γης, του Ηφαίστου, της Αθηνάς και του Ποσειδώνα, αλλά και ηρώων όπως του Κέκροπα, του Ερεχθέα και του Βούτη.

Το Ερέχθειο, λοιπόν, που πήρε το όνομα του από τον ήρωα Ερεχθέα, κατασκευάστηκε από μάρμαρο Πεντέλης κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου, το 421 π.Χ περίπου, από τον αρχιτέκτονα Φιλοκλή. Στην ανατολική πλευρά του μνημείου, υπάρχουν 6 κίονες ιωνικού ρυθμού, που οδηγούσαν στο χώρο που λατρευόταν η Θεά Αθηνά. Εκεί υπήρχε αρχικώς και το περίτεχνο χρυσελεφάντινο άγαλμα της, που όπως προαναφέρθηκε, αργότερα μεταφέρθηκε στον Παρθενώνα. Η βόρεια πλευρά του μνημείου, που και αυτή φέρει κίονες ιωνικού ρυθμού ήταν αφιερωμένη στον Ποσειδώνα και τον ήρωα Βούτη.

Στην κορυφή του ναού, υπήρχε μια χαρακτηριστική οπή, η οποία και πάντοτε ανοιχτή. Υπάρχουν δυο διαφορετικές εκδοχές για την αρχιτεκτονική αυτή λεπτομέρεια. Στην πρώτη εκδοχή, οι Αθηναίοι πίστευαν ότι η οπή είχε δημιουργηθεί από το Δία όταν κεραυνοβόλησε τον Ερεχθέα. Στη δεύτερη, ότι δημιουργήθηκε από την τρίαινα του Ποσειδώνα, όταν μονομάχησε με την Αθηνά για το όνομα της πόλης και ανάβλυσε το υφάλμυρο νερό, που ήταν και το δώρο του Θεού προς τους Αθηναίους. Η τελευταία άποψη ενισχύθηκε και από το γεγονός ότι στο δάπεδο του ναού υπάρχουν άλλες τρεις οπές, που μοιάζουν με ίχνη χτυπήματος από τρίαινα. Η δυτική πλευρά του ναού οδηγούσε στο τέμενος της νύμφης Πανδρόσου, όπου υπήρχε και η διάσημη ελιά που προσέφερε η Θεά Αθηνά προς τους πολίτες, όταν διεκδίκησε το όνομα της πόλης.  Δίπλα ακριβώς από την ελιά, υπήρχε ο πανάρχαιος τάφος του μυθικού βασιλιά Κέκροπα, ο οποίος φυλασσόταν από 6 πανέμορφες νύμφες, τις Καρυάτιδες.

Οι Καρυάτιδες, πήραν το όνομα τους από τις εκπάγλου καλλονής κόρες των Καρυών, μιας πόλης της Λακωνίας, και ο ρόλος τους ήταν να χορεύουν τελετουργικά προς τιμήν της Θεάς Αρτέμιδος. Οι Καρυάτιδες φέρουν στο κεφάλι τους ένα χαρακτηριστικό καλάθι ιωνικού ρυθμού, για να υποβαστάζουν την οροφή του μνημείου, ενώ το ένα τους πόδι είναι ελαφρώς λυγισμένο, ώστε να προσδίδεται χάρη στην κίνηση τους – εφόσον ήταν χορεύτριες- χωρίς να αισθάνονται το βάρος της οροφής που στηρίζουν. Οι αυθεντικές καρυάτιδες φυλάσσονται σήμερα, σε περίοπτη θέση, στο Μουσείο της Ακρόπολης, που διαθέτει υπερσύγχρονες και άρτιες- από κάθε άποψη – εγκαταστάσεις. Εκτός από μια. Αυτή καρακρατείται, μαζί με τα υπόλοιπα μάρμαρα του Παρθενώνα, στο Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο, αδημονώντας να συναντήσει και πάλι της αδερφές της.

Το Διονυσιακό θέατρο.

Η λατρεία του Θεού Διονύσου, καθιερώθηκε στην Αθήνα γύρω στον 6^ο αιώνα από τον Πεισίστρατο. Έτσι, κάθε χρόνο την εποχή του Ελαφηβολιώνα, δηλαδή του σύγχρονου Μαΐου και Απριλίου, λάμβαναν χώρα διάφορες τελετές προς τιμήν του Θεού, τα λεγόμενα Μεγάλα Διονύσια, τα οποία περιλάμβαναν, εκτός των άλλων, και θεατρικές παραστάσεις.

Το Διονυσιακό θέατρο, είναι το πρώτο στην ιστορία του πολιτισμού που δημιουργήθηκε και βρίσκεται στο νότιο τμήμα της Ακρόπολης, στον ιερό περίβολο του Θεού Διονύσου. Αρχικώς, το θέατρο αυτό είχε ξύλινα καθίσματα και σκηνή, στο κέντρο της οποίας υπήρχε ορθογώνια ορχήστρα. Αρχικά, η θεματολογία των τελετών  είχε σχέση με τις περιπέτειες του Διονύσου, με το θάνατο και την ανάσταση του, δηλαδή με τη βλάστηση και τη γονιμότητα στη φύση και επιδίωκαν τον εξαγνισμό και την αναζωπύρωση των δυνάμεων της ζωής. Όλα τα παραπάνω, οι αρχαίοι Έλληνες, τα αναπαριστούσαν μέσα από τον τελετουργικό τους χορό και το τραγούδι. Εν συνεχεία, δε, μέσω του διθυράμβου για να εξελιχτεί, εν τέλει, με την παρέμβαση της καινοτομίας του Θέσπη στο αρχαίο δράμα, με τη μορφή που έχει διασωθεί ως τις μέρες μας. Για περισσότερες πληροφορίες όσον αφορά στη γέννηση του αρχαίου δράματος, μπορεί να ανατρέξει κανείς στο προγενέστερο άρθρο μου με τίτλο «Η καρδιά του Ελληνικού καλοκαιριού χτυπά στην Επίδαυρο», για το οποίο παραθέτω τη διεύθυνση:

http://beautyguard.gr/archives/5228

Το Ωδείο του Ηρώδη του Αττικού.

Ο Αττικός Ηρώδης, ήταν ένας ευγενικής καταγωγής Αθηναίος, που έζησε το 2^ο αιώνα μ. Χ. Πρόκειται για έναν από τους γνωστότερους σοφιστές, ενώ υπήρξε και δεινός ρήτορας αλλά και δάσκαλος πολλών προσωπικοτήτων της εποχής, όπως για παράδειγμα του Μάρκου Αυρήλιου.

Το διάσημο – ακόμη και στις μέρες μας- Ωδείο του Ηρώδη του Αττικού, είναι στην πραγματικότητα ένα από τα πολλά κοινωφελή ιδρύματα που χάρισε ο συγκεκριμένος. Η χρήση του ήταν εξ’ αρχής ως θέατρο για μουσικές εκδηλώσεις, χτίστηκε δε, στη μνήμη της γυναίκας του Ασπασίας Αννίας Ρηγίλλης, την οποία σύμφωνα με την παράδοση υπεραγαπούσε.

Ανάμεσα στο Διονυσιακό θέατρο και το Ωδείο, εκτίνεται η Στοά του Ευμένη, βασιλιά της Περγάμου, η οποία χρησίμευε ως καταφύγιο των θεατών σε περιπτώσεις κακοκαιρίας, αλλά και ως χώρος περιπάτου.

Σήμερα, το Ωδείο παραμένει ένα από τα ενεργότερα πολιτιστικά μνημεία, όπου κάθε καλοκαίρι μπορεί κανείς να παρακολουθήσει παραστάσεις αρχαίου δράματος, μουσικές συναυλίες, μπαλέτο αλλά και όπερα. Ο χώρος έχει έναν απίστευτο  μαγνητισμό φερμένο από την αρχαιότητα και εξαιρετική ηχητική, σε συνδυασμό δε,  με μια Αυγουστιάτικη πανσέληνο, η παρακολούθηση μιας παράστασης ή συναυλίας θα μπορούσε να αποτελέσει και μοναδική εμπειρία ζωής για κάθε επισκέπτη.

Η Αρχαία Αγορά.

Η Αρχαία Αγορά περιλαμβάνει όλη την περιοχή του σημερινού Θησείου, μαζί με το λόφο του Αγοραίου Κολωνού, όπου βρίσκεται ο καλλιμάρμαρος ναός του Ηφαίστου. Όλη αυτή η περιοχή ήταν αφιερωμένη στο Ήφαιστο και την Αθηνά, αφού τα περίτεχνα αγάλματα τους, έργα του Αλκαμένη, βρίσκονταν εντός του ναού. Ο Ήφαιστος ήταν προστάτης των μεταλλουργών, γι’ αυτό και σε ολόκληρη την περιοχή, οι ανασκαφές έφεραν στο φως ίχνη από εργαστήρια μεταλλουργίας, ενώ η Θεά Αθηνά ήταν προστάτιδα των κεραμοποιών, γι΄αυτό και στην παρακείμενη περιοχή, τον Κεραμεικό, βρέθηκαν αντίστοιχα εργαστήρια, απ’ όπου πήρε και το όνομα της η περιοχή αυτή.

Ο Ναός του Ηφαίστου ή αλλιώς Ηφαιστείο, είναι δωρικού ρυθμού και χτίστηκε γύρω στον 5^ο αιώνα π.Χ. από άγνωστο αρχιτέκτονα. Είναι όμως ο ίδιος αρχιτέκτονας που έφτιαξε και τον ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο, παρουσιάζει δε, αρκετές κατασκευαστικές ομοιότητες και με τον Παρθενώνα. Η πλειονότητα των γλυπτών του ναού, παρουσιάζουν τα κατορθώματα του Ηρακλή και του Θησέα. Στη Χριστιανική εποχή, ο ναός αυτός αφιερώθηκε στον Άγιο Γεώργιο, όπου η λατρεία διατηρήθηκε μέχρι το 1834 και εν συνέχεια, ανακηρύχτηκε εθνικό μνημείο.

Ετυμολογικά η λέξη αγορά προέρχεται από το ρήμα αγείρω, που σημαίνει συγκεντρώνω. Έτσι, στην Αρχαία Αγορά λάμβανε χώρα όλος ο δημόσιος βίος των Αθηναίων, από τις εμπορικές συναλλαγές μέχρι κοινωνικές συναθροίσεις, ενώ υπήρχαν και ναοί αφιερωμένοι στους Θεούς, Ιερά και ανδριάντες μυθικών και ιστορικών προσώπων, παρόλο που ο κατεξοχήν τόπος θρησκευτικής λατρείας ήταν η Ακρόπολη.

Κάνοντας μια πολύ σύντομη περιγραφή της Αρχαίας Αγοράς, αξίζει να αναφερθούν τα εξής:

• Η Θόλος, που ήταν η διοικητική έδρα της πολιτείας και χτίστηκε το 470 π.Χ. Εκεί 50 βουλευτές, οι λεγόμενοι Πρυτάνεις έμεναν μόνιμα μέσα, ευρισκόμενη σε επιφυλακή για τα τρέχοντα διοικητικά θέματα της πόλης. Μπορεί κανείς να δει τη κυκλική βάση της Θόλου από τους πρόποδες του λόφου του Ηφαιστείου.
• Το Νέο Βουλευτήριο, όπου συνεδρίαζε η Βουλή των 500 και ετοίμαζε τα νομοσχέδια που επρόκειτο να ψηφιστούν από την Εκκλησία του Δήμου. Πρόκειται για κτήριο του 5^ου αιώνα π.Χ. που το βλέπει κανείς βόρεια της Θόλου.
• Το Μητρώο, τα θεμέλια του οποίου βρίσκονται ανατολικά του Νέου Βουλευτήριου. Εκεί υπήρχε το Ιερό της Μητέρας των Θεών, ενώ πρακτικά εκεί φυλασσόταν ολόκληρο το αρχείο του κράτους.
• Ο Ναός του Πατρώου Απόλλωνα, χτίσμα του 4^ου αιώνα π.Χ. που φτιάχτηκε προς τιμήν των Ιώνων. Ο Θεός Απόλλωνας ήταν – εκτός των άλλων – και πατέρας του Ίωνα, που με τη σειρά του ήταν ο γενάρχης των Ιώνων.
• Η Στοά του Δια Ελευθερεύς. Πρόκειται για μια στοά σχήματος Π, όπου αποδίδονταν τιμές και λατρευτικές τελετές προς τιμήν του Δία, ως Θεού της ελευθερίας.
• Ο Ναός του Θεού Άρη, που βρισκόταν ακριβώς μπροστά από τη Στοά του Δια Ελευθερεύς. Η βασική ιδιαιτερότητα του ναού είναι ότι ο βωμός του ήταν αφιερωμένος σε ολόκληρο το Δωδεκάθεο.
• Το Αττικό Δικαστήριο, που λέγεται και Ηλιαία ή σύμφωνα με νεότερη άποψη και ιερό Αιάκειον και βρίσκεται στη δυτική πλευρά της Αρχαίας Αγοράς.
• Η Στοά του Αττάλου, που χτίστηκε από τον ίδιο το βασιλιά της Περγάμου Άτταλο, το 2^ο αιώνα π.Χ.
• Η Βιβλιοθήκη του Αδριανού, κτίσμα των ρωμαϊκών χρόνων, είναι ένα τεράστιο οικοδόμημα με θέατρο, αίθουσες διαλέξεων και κήπο.
• Η Ρωμαϊκή Αγορά, επίσης χτίσμα των ρωμαϊκών χρόνων. Σε αυτήν εξέχουσα θέση έχει το Ωρολόγιο, που χρησίμευε ως υδραυλικό ρολόι και Ανεμολόγιο. Σε κάθε πλευρά του οκταγωνικού αυτού πυργίσκου, υπάρχουν ανάγλυφα που αναπαριστούν τους διάφορους ανέμους, γι’ αυτό και είναι γνωστός και ως Πύργος των Ανέμων ή Αέρηδες.

Κλείνοντας αυτή τη βόλτα.

Όποιος έχει ήδη βρεθεί στα μέρη που μόλις περιέγραψα, θα συμφωνήσει μαζί μου, ότι πρόκειται για μια βόλτα που όμοια της δεν υπάρχει σε ολόκληρο τον κόσμο. Ο μαγνητισμός του τοπίου, η ομορφιά του, η ιστορία, ο πολιτισμός και η μοναδικής αισθητικής τέχνη, δεν μπορούν να σε αφήσουν ασυγκίνητο.

Ωστόσο, δε σκοπεύω να κλείσω αυτή τη βόλτα εκθειάζοντας κατ’ εξακολούθηση την ιστορία, τον αρχαίο πολιτισμό και τις ομορφιές ούτε της Αθήνας, ούτε της Ελλάδας γενικότερα. Αυτές είναι γνωστές και δεν αμφισβητούνται. Κανείς μας εδώ στο Beauty Guard, ούτε και εγώ, δε διακατέχεται από άκρατη προγονοπληξία. Αγαπάμε τη γνώση, θαυμάζουμε όλους ανεξαιρέτως τους αρχαίους πολιτισμούς και μελετάμε συνεχώς. Ζούμε και γράφουμε. Και έχουμε επίγνωση πως η σύγχρονη Ελλάδα έχει αμέτρητα προβλήματα και τρωτά, κάποια εκ των οποίων, δυστυχώς, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ενδεχομένως και νοσηρά ή ανίατα. Ούτε όμως και η ανάλυση των τελευταίων είναι της παρούσης.

Ο σκοπός αυτού του άρθρου είναι αμιγώς να προσφέρει κάποιες γενικές γνώσεις, δίνοντας ίσως το έναυσμα στον αναγνώστη για περισσότερη μελέτη επί του θέματος ή και γιατί όχι; Για μια πιο συνειδητοποιημένη βόλτα στην αρχαία Αθήνα, για έναν καφέ με καλούς φίλους, γνωρίζοντας και απολαμβάνοντας πλέον, λίγο καλύτερα την αξία και την ομορφιά του χώρου. Εξάλλου, έχω αναφέρει επανειλημμένως και σε προγενέστερα άρθρα, το πόσο σημαντικό είναι να κατέχει κανείς μια ευρύτερη παιδεία, στα πλαίσια μιας γενικότερης ψυχικής και νοητικής καλλιέργειας, ανεξάρτητα από το επάγγελμα που ακολουθεί ή τα ειδικότερα ενδιαφέροντα του. Και αυτό το τελευταίο, είναι και ένα από τα βασικότερα μηνύματα αλλά και λόγος ύπαρξης του Beauty Guard και για να υπηρετηθεί σωστά, δε μένει από το να επακολουθήσουν πολλά ανάλογα άρθρα απ’ όλους μας.

Άρτεμις Χριστίνα Μπακοπούλου.