Ιράν, ο νέος ανέλπιστος προορισμός της Μέσης Ανατολής
Η Ισλαμική δημοκρατία του Ιράν, όπως είναι η επίσημη ονομασία του Ιράν, δεν είναι πια ο γίγαντας με τα πήλινα πόδια της Μέσης Ανατολής, το ϕοβικό κράτος κάποιων ακραίων ή το θύμα κάποιου πολέμου ή εισβολής.
Μετά από πολλές πρόσϕατες ιστορικές περιπέτειες, η αχανής αυτή χώρα (12 ϕορές μεγαλύτερη από την Ελλάδα) με τα σχεδόν 79 εκατομμύρια κατοίκους, κερδίζει το στοίχημα της εξωστρέϕειας, προσδοκώντας σε μεγάλο μερίδιο του διεθνούς τουριστικού προϊόντος.
Οι περισσότεροι γνωρίζουν την αρχαία Περσία, πατρίδα του ζωροαστρισμού, μιας μονοθεϊστικής θρησκείας που άντλησε επιρροές από την παλαιά Διαθήκη (λέγεται ότι ο επίγειος παράδεισος ήταν στην κοντινή Μεσοποταμία), αυτοκρατορία του Δαρείου και του Ξέρξη, της οποίας η επέλαση προς την Ευρώπη ανακόπηκε το 480 π.Χ. στη νικηϕόρα για τους Έλληνες ναυμαχία της Σαλαμίνας. Γνωρίζουν, επίσης, ότι τα Σούσα ήταν πρωτεύουσα της αχανούς αυτοκρατορίας που ίδρυσε ο Μ. Αλέξανδρος στα 323 π.Χ., τόπος πολιτιστικού και θρησκευτικού συγκρητισμού στο μετέπειτα ελληνιστικό κόσμο.
Ακόμα και ο θρύλος θέλει τους τρεις Μάγους, που προσκύνησαν τη γέννηση του Ιησού, να έρχονται «εκ της Περσίας».
Ήδη από τον 7ο μ.Χ. αιώνα η Περσία γίνεται τόπος ακμής του Ισλάμ και δη του σιϊτικού του κλάδου, αλλά και σειράς επιστημών, όπως η ϕιλοσοϕία, η ιατρική, η αστρονομία, τα μαθηματικά. Οι ευσεβείς μουσουλμάνοι θα βλέπουν πάντοτε στην Τεχεράνη την κοιτίδα της αξιοπιστίας της θρησκευτικής τους παράδοσης. Η πρωτοπόρα ακαδημαϊκή της ιντελιγκέντσια θα διαϕυλάξει τη συνέχεια των προϕορικών παραδόσεων της θρησκείας του Ισλάμ, κατά τρόπο ιστορικά πρωτοϕανή, αποκρούοντας κάθε αυθαίρετο λόγο, που ο καθένας έβαζε στο στόμα των απογόνων του Προϕήτη, για να εξυπηρετήσει ίδια οϕέλη. Δεν είναι υπερβολή να ειπωθεί ότι η καταξίωση του Ισλάμ στα εκατομμύρια των πιστών του έλκει την καταγωγή της από την ακαδημαϊκή αξιοσύνη των Ιρανών.
Ο γεωπολιτικός χώρος του σημερινού Ιράν έχει υποστεί λίγες χρονολογικά κατακτήσεις, με αποτέλεσμα τη σχεδόν αδιάκοπη κοινωνικοϊστορική του συνέχεια. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν οι ιδιαίτερα βίαιη εισβολή των Μογγόλων του Τζέγκις Χαν (1218) και του Ταμερλάνου (1387), ενώ αργότερα η έλευση των Οθωμανών Τούρκων αποκρούεται χωρίς επιρροές (1502).
Ακολουθούν αποτυχημένες απόπειρες δυτικής αποικιοποίησης, ενώ την 1η Απριλίου 1979, η οργή του περσικού λαού για το ξενόδουλο καθεστώς του σάχη (εκ του saah, που στα ϕαρσί, την ιρανική γλώσσα, σημαίνει «βασιλιάς» – όπως και η απειλή του στο σκάκι για τους μυημένους) μετατρέπει τη χώρα σε ισλαμική δημοκρατία υπό τον Αγιατολάχ Χομεϊνί· τέτοια παραμένει μέχρι σήμερα, πλην όμως αρκετά εξωστρεϕής και ϕιλόξενη. Ο νέος πρόεδρος Αλί Χαμενεΐ, μετριοπαθέστερος εξ ιδιοσυγκρασίας, σηματοδοτεί το άνοιγμα του Ιράν σε μια νέα εποχή, κατά την οποία, πέραν του ουσιώδους γεωπολιτικού ρόλου, που ανέκαθεν διαδραμάτιζε η παραγωγή πετρελαίου και οι ιδιαίτερες σχέσεις με τη Ρωσία, διαπιστώνεται μια επέκταση του ενδιαϕέροντος σε νέες επενδύσεις και στον τουρισμό. Ενδεικτικά ας ληϕθεί υπόψη ότι το 2009 η Τεχεράνη εκτόξευσε δικό της δορυϕόρο!
Δεν είναι τυχαίο ότι ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας επισκέϕθηκε το Φεβρουάριο του 2016 το Ιράν (με την πρωθυπουργική σύζυγο Περιστέρα (Μπέτυ) Μπαζιάνα να δοκιμάζει, κατά τον οικείο κώδικα εθιμοτυπίας, λιλά, κοραλλί και μαύρες μαντίλες), σε μια επίσκεψη που χαρακτηρίστηκε αρκούντως στρατηγική, μιας και ο πρωθυπουργός συνοδευόταν από εξήντα επιχειρηματίες, με στόχευση συνεργασίας την ενέργεια, τις κατασκευές, τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), τον τουρισμό/πολιτισμό, τη ϕαρμακοβιομηχανία κ.ά.
Το Ιράν κατέχει το 10% των παγκοσμίων αποθεμάτων πετρελαίου, όντας ο 4ος διεθνώς εξαγωγέας, καθώς και το 15% του ϕυσικού αερίου, επομένως πρόκειται για έναν «παίκτη» της διεθνούς ενεργειακής σκακιέρας, που κανείς δεν δικαιούται να αγνοεί. Το «Ιράν Χόδρο», ιρανικής κατασκευής αυτοκίνητο, ξεπέρασε σε πωλήσεις το 1 εκατομμύριο το 2005, εξαγόμενο σε 4 ηπείρους. Και βέβαια, ποιος δεν έχει ακούσει, έστω και δια των οιμωγών γνωστής καθ’ ημάς στεντόρειας τηλεπωλήτριας, την ξακουστή περσική υϕαντουργία/ταπητουργία;..
Η πτήση για Τεχεράνη δεν διαρκεί, παρά 3 ½ ώρες. Το Ιράν βρίσκεται μιάμιση ωρική ζώνη μπροστά από την Ελλάδα. Τα σημαντικότερα τουριστικά του αξιοθέατα είναι, ϕυσικά, η πρωτεύουσα Τεχεράνη των 8 εκατομμυρίων κατοίκων, χτισμένη στις νότιες παρυϕές του όρους Ελμπούρζ, 112 χιλιόμετρα νότια της Κασπίας θάλασσας. Πολύβουη και δραστήρια, βιομηχανική και πνευματική μητρόπολη της Μέσης Ανατολής, με 4 (!) γραμμές μετρό, 2 διεθνή αεροδρόμια και ένα από τα παλιότερα πανεπιστήμια του κόσμου, έλκει την ετυμολογία της από το αρχαίο περσικό “teh” (ζεστός) και “ran” (τόπος). Στην Τεχεράνη αξίζει να επισκεϕθείτε το ανάκτορο Γκιουλιστάν, το κοινοβούλιο, το μαρμάρινο Ανάκτορο κ.ά.
Ειδική αναϕορά θα κάνω στον ιρανικό κινηματογράϕο. Το σύγχρονο ιρανικό σινεμά είναι βαθύτατα κοινωνικό, πολιτικό και ουμανιστικό. Από καιρού σε καιρό θα δείτε πολλά ϕεστιβάλ ιρανικού κινηματογράϕου στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Προσωπικά, η αγαπημένη μου ιρανική ταινία είναι η “Persepolis” των Βίνσεντ Παρονό και Μαρτζιάν Σατραπί. Οι ταινίες των Ιρανών δημιουργών βρίθουν εξαιρετικής ευαισθησίας, μιλούν απευθείας στον ανθρώπινο ψυχισμό και καταπραΰνουν το υποσυνείδητο από τη βολική προπαγάνδα του –τουλάχιστον- ακατανόητου Ισλάμ. Κάτω από τις μαντίλες και τα υπογένεια, μια κοινωνία ολοζώντανη, ανήσυχη, διψά για δημιουργία, ιδιαιτερότητα, επικοινωνία, αναγνώριση. Θα ϕύγετε πολύ διαϕορετικοί μετά τους τίτλους τέλους μιας ιρανικής ταινίας.
Εκεί, όμως, που η μαγεία της Ανατολής θα σας κατακυριεύσει, είναι στο Ισϕαχάν. Η τρίτη σε πληθυσμό πόλη της χώρας (1,6 εκατομμύρια κάτοικοι), μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, βρίσκεται νοτιότερα της πρωτεύουσας, στο κέντρο της χώρας, στο σημείο, όπου πριν 2.600 χρόνια εγκαταστάθηκε εβραϊκή αποικία. Κατά την περίοδο της ακμής της (17ος μ.Χ. αι.), ονομαζόταν Nesf-I Jahan («μισός κόσμος»(!)) και εικάζεται ότι διέθετε 163 τζαμιά, 48 θρησκευτικές σχολές, 1.801 μαγαζιά και 263 δημόσια λουτρά. Τα σημαντικότερα αξιοθέατα της σύγχρονης πόλης, που αξίζει να επισκεϕθείτε, είναι οι γέϕυρες Χατζού και Σι ο Σε Πολ, το ανάκτορο Τσεχέλ Σοτούν, η πλατεία Νάκσε Τζαχάν, το παλάτι του σεΐχη Λοτϕολά και το τζαμί Τζαμέχ.
Αυτό που σίγουρα, όμως, δεν περιμένετε, είναι να σας προταθεί το Ιράν ως προορισμός για ..σκι! Και όμως.. Στην οροσειρά του Έλμπουρζ, σε 3.000 μέτρα υψόμετρο, κάθε Νοέμβριο ξεκινά μια τουριστική σαιζόν πάντα πιο υποσχόμενη από την προηγούμενη! Οι γνώστες του είδους ισχυρίζονται ότι το ιρανικό χιόνι είναι πιο αϕράτο από των Άλπεων.
Για τους λάτρεις της θάλασσας, το θέρετρο Μπαντάρ Ανζαλί στην Κασπία θάλασσα, τη μεγαλύτερη λίμνη του κόσμου, θα σας αποζημιώσει. Τέλος, η ιστορική Περσέπολη, η «πλουσιωτάτη των υπό τον ήλιο πόλεων» στο νότο αιχμαλωτίζει τις αισθήσεις με τον παλμό του πιο επιβλητικού χώρου.
Η ιρανική κουζίνα μαγεύει τον ουρανίσκο.. Ναι μεν θα πει κανείς ότι το να βασίζεται στο ρύζι δεν είναι ό,τι πιο πρωτότυπο ή συναρπαστικό, όμως πόσοι ξέρατε ότι οι Ιρανοί λατρεύουν την τραγανή κρούστα, που σχηματίζεται, όταν το ρύζι αρχίζει να κολλά στον πάτο της κατσαρόλας; Το ταχτίνγκ, όπως ονομάζεται, είναι για το Ιράν η εθνική καθημερινή σπιτική απόλαυση! Πάνω στο ρύζι δοκιμάστε εσπεριδοειδή κομμένα ζυλιέν, ξηρούς καρπούς (άλλη εθνική τρέλα των Ιρανών), καθώς και μείγματα μπαχαρικών με σιγομαγειρεμένα κρεμμύδια με ζάχαρη.. Την τιμητική στα κρέατα έχει η πάπια! Επιπλέον, αντί του καθ’ ημάς αβγολέμονου, οι Ιρανοί προτιμούν ως σάλτσα το υπέροχο ρόδι. Δεν θα σας πω άλλα, αϕήνω να τα ανακαλύψετε στα εστιατόρια της υπέροχης αυτής χώρας (πριν πάτε, βέβαια, επισκεϕθείτε και τα αθηναϊκά ιρανικά στέκια για μια αντιπροσωπευτική πρόγευση).
Το μόνο αναγκαίο μυστικό στην επίσκεψη σε αυτήν τη χώρας είναι ότι οι πιστωτικές/χρεωστικές κάρτες δεν είναι ακόμη ιδιαίτερα διαδεδομένες, οπότε θα πρέπει να εϕοδιαστείτε με τα παλιά καλά μετρητά συναλλάγματος (ριάλ). Κατά τα άλλα, πρόκειται αντικειμενικά για έναν από τους ασϕαλέστερους προορισμούς της Μέσης Ανατολής.
Οι σειρήνες της εύκολης δαιμονοποίησης ολόκληρων πολιτισμών, ένεκα των λίγων ϕανατικών εκϕραστών τους, δεν θα πρέπει να μας κρατούν τα μάτια κλειστά μπροστά στο μεγαλείο χωρών, που έχουν αποτελέσει σταθμούς της παγκόσμιας ιστορίας. Το Ιράν, ο εμβριθής θεματοϕύλακας της πιο εσωτερικής διάστασης του Ισλάμ, ανοίγει τις βαριές από την ιστορία πόρτες του, για να υποδεχθεί κάθε καλόπιστο «προσκυνητή» του πολιτισμού του, που, ως κοινή ανθρώπινη κληρονομιά, αίρεται πέραν κάθε μικρόψυχης προκατάληψης.
current_Panos
