Διαβάζοντας το άρθρο “Λατρεμένο μου smartphone” συνειδητοποιείς ότι κάποια από τα συμπτώματα της Nomophobia (NO MObile PHOne phoBIA) που περιγράφονται, τα έχεις βιώσει και εσύ, σε κάποια τουλάχιστον περίοδο της ζωής σου, ως απλός χρήστης του μοντέρνου σου κινητού τηλεφώνου.
Είναι πολλές οι φορές που αισθανθήκαμε το κινητό μας να δονείται, ενώ δεν συνέβαινε τίποτα, που πήγαμε βόλτα με τους φίλους μας και ανταλλάσαμε likes στα social media αντί να μιλάμε live αναμεταξύ μας, που «βλέπαμε» ταινία στο cinema, αλλά στην ουσία, μπαινοβγαίναμε ατελείωτα στο Facebook, κατά τη διάρκεια της, για να τσεκάρουμε τις ενημερώσεις, που ενδόμυχα δεν απολαύσαμε ένα γλυκό όσο του άξιζε, εάν δεν είχε προηγηθεί η δημοσίευση της selfie μας μαζί του… Και ενώ εμείς λέμε πως όλα αυτά είναι φυσιολογικότατες αντιδράσεις του σύγχρονου και μοντέρνου τρόπου ζωής μας, η επιστήμη έρχεται να πει το αντίθετο. Και τελικά, δεν έχεις παρά να αναρωτηθείς… πόσες από τις σύγχρονες συμπεριφορές μας καταγράφονται και χαρακτηρίζονται ως φοβίες;
Κάνοντας λοιπόν, μια μικρή έρευνα πάνω στο θέμα αυτό, θα ομολογήσω πως εντυπωσιάστηκα! Έτσι, αποφάσισα να μοιραστώ τα αποτελέσματα της, για καθαρά λόγους ενημερωτικούς και χωρίς καμία πρόθεση να μπω σε επιστημονικά «χωράφια» και να προσεγγίσω το θέμα από την οπτική της θεραπευτικής.
Τι φοβάται, λοιπόν, ο σύγχρονος άνθρωπος;
Στις μέρες μας, έχουν καταγραφθεί περισσότερα από 100 είδη εμμονών και φοβιών. Κάποιες μας είναι ήδη γνωστές, ενώ άλλες είναι ιδιαίτερα «περίεργες». Κάποιες μπορεί να μας φανούν έως και αστείες, ενώ υπάρχουν και εκείνες που τις βιώνει πολύς κόσμος, θεωρώντας ότι είναι φυσιολογικές αντιδράσεις.
Νευρική ορθρορεξία.. όταν η υγιεινή διατροφή γίνεται εφιάλτης!
Όλοι λέμε πως πρέπει να γυμναζόμαστε τακτικά, ακολουθώντας ένα πρόγραμμα σωστής διατροφής για να διατηρήσουμε τη νεότητα μας και την καλή μας υγεία. Εξάλλου, η υγιεινή διατροφή έχει γίνει και λιγάκι μόδα, αφού όλοι λίγο πολύ, δοκιμάσαμε προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας και εναλλακτικές συνταγές vegan έστω και από περιέργεια. Μέχρι εδώ καλά. Τι γίνεται όμως όταν η υγιεινή διατροφή… παρά είναι υγιεινή; Στις μέρες όμως καταγράφονται όλο και περισσότερα περιστατικά ανθρώπων, που φτάνουν στα όρια της υπερβολής όσον αφορά στην υγιεινή διατροφή. Η νευρική ορθρορεξία, είναι μια ανθυγιεινή εμμονή κατά την οποία το άτομο περιορίζεται στον να καταναλώνει αποκλειστικά και μόνο τα τρόφιμα που θεωρεί υγιεινά και να βρίσκεται σε μια διαρκή δίαιτα αποτοξίνωσης. Συνήθως τα άτομα αυτά νιώθουν ενοχές ή και κατάθλιψη όταν χαλάει τη δίαιτα τους. Έχουν την τάση να απομονώνονται κοινωνικά με το φόβο ότι θα παρασυρθούν και θα φάνε κάτι που «δεν πρέπει», ενώ έχουν χάσει την ικανότητα να απολαμβάνουν ένα γεύμα, αφού εστιάζουν μόνο στη διατροφική του αξία και τις θερμίδες του.
Σύνδρομο ανεπαρκούς ύπνου
Οι γιατροί μας λένε πως ένας μέσος ενήλικας, χρειάζεται απαραιτήτως 8 ώρες συνεχούς ύπνου για να είναι υγιής και να διαθέτει ζωντάνια και πνευματική διαύγεια κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ωστόσο, ο μέσος όρος διάρκειας του ύπνου ενός ενήλικα έχει μειωθεί στις 5 ώρες την τελευταία δεκαετία. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, το στρες και η ενασχόληση με τα social media κλέβουν ώρες συστηματικά από τον ύπνο μας και αυτό θεωρείται φυσιολογικό και αποδεκτό από όλους. Παρόλα αυτά, οι επιστήμονες αναφέρουν ότι πρόκειται για σύνδρομο, το οποίο μάλιστα αν γίνει χρόνιο μπορεί να προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερες διαταραχές στον οργανισμό. Σας παραπέμπω στο άρθρο «Στην αγκαλιά του Μορφέα», για περισσότερες και επιστημονικά εμπεριστατωμένες πληροφορίες όσον αφορά στο θέμα του ύπνου.
Μικροβιοφοβία
Σίγουρα το να διατηρούμε το σώμα μας και τους χώρους που ζούμε καθαρούς είναι πολύ σημαντικό για την υγεία μας. Θεωρείται όμως ακραία εμμονική συμπεριφορά, το να απολυμαίνουμε και να καθαρίζουμε διαρκώς, όπως επίσης το να μας δημιουργεί αποστροφή το να ακουμπάμε οπουδήποτε δεν έχει προηγουμένως γίνει πορτοκαλί, από το γνωστό σε όλους μας φαρμακευτικό μικροβιοκτόνο. Οι ακραίες αυτές συμπεριφορές, αποτελούν ένα είδος ψύχωσης, τα αίτια της οποίας οι επιστήμονες τα εντοπίζουν κυρίως, ως αποτέλεσμα γενικότερης κατάθλιψης αλλά και έλλειψης ηδονής και χαράς της ζωής. Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, φαίνεται να έχει ιδιαίτερη έξαρση και το φαινόμενο, κατά το οποίο οι νέες μαμάδες, είναι ιδιαίτερα προστατευτικές με τα παιδιά τους, ώστε να προσπαθούν να τα κρατήσουν σε ένα, όσο το δυνατόν, ασηπτικά καθαρό περιβάλλον. Δεν είναι λίγες οι φορές που επισκέπτεσαι πλέον το σπίτι των φίλων σου και πρέπει να βγάλεις τα παπούτσια σου στην είσοδο, ώστε να μην εισέλθουν μαζί σου και μικρόβια που θα επηρέαζαν το μικρό παιδί τους. Προφανώς, το πρόβλημα εδώ, δεν είναι ότι βγάζεις τα παπούτσια σου. Το ουσιαστικό πρόβλημα είναι ότι τα παιδιά αυτά δεν αναπτύσσουν τα αντισώματα που πρέπει και έτσι όταν θα βγουν στην αληθινή ζωή, κινδυνεύουν από πολύ χειρότερες μολύνσεις!
Εργασιομανία.
Πριν την οικονομική κρίση, συνήθως οι άνθρωποι εργάζονταν πολλές ώρες, στην προσπάθεια τους να ανοικοδομήσουν μεγάλη καριέρα με υψηλές οικονομικές απολαβές. Στα χρόνια της κρίσης, τα αίτια της πολύωρης εργασίας –όσων εξακολούθησαν να έχουν κανονική εργασία- άλλαξαν και σχετίζονται περισσότερο με την οικονομική επιβίωση. Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, πάντα υπάρχει ένας «καλός» λόγος για το σύγχρονο άνθρωπο να απασχολείται επαγγελματικά περισσότερες ώρες απ’ όσες θα έπρεπε! Πόσες είναι όμως εκείνες οι περιπτώσεις των ατόμων που φτάνουν στο σημείο να νιώθουν ενοχές όταν δεν δουλεύουν; Εκείνων, που δικαιολογούν στον εαυτό τους ελεύθερο χρόνο, μόνο για την ικανοποίηση βασικών αναγκών όπως το φαί και ο ύπνος; Είτε για λόγους φιλοδοξίας, είτε εξ’ ανάγκης, ο σύγχρονος άνθρωπος τείνει να εργάζεται πολύ σκληρά και οι στατιστικές λένε, πως έχει –ολοένα και περισσότερο- την τάση να νιώθει τύψεις και να αναπτύσσει ψυχώσεις, όταν «κλέβει» χρόνο για άλλες δραστηριότητες. Λίγο πολύ, αυτό είναι ένα συναίσθημα που οι περισσότεροι το έχουμε βιώσει κάποια στιγμή στη ζωή μας…
«Περίεργες» σύγχρονες φοβίες.
Θεωρητικά, έχουν καταγραφεί περιστατικά ανθρώπινων φοβιών για τα πάντα. Κάποιες από αυτές τις φοβίες μπορούν να χαρακτηριστούν «περίεργες» και «σπάνιες» και σίγουρα μας εντυπωσιάζουν όταν τις διαβάζουμε για επίσημες ψυχολογικές παθήσεις. Όπως και να έχει, οι άνθρωποι που τις βιώνουν, σαφέστατα και υποφέρουν από αυτές και σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να δείχνουμε κατανόηση. Συνοπτικά:
Φοβίες που σχετίζονται με καταστάσεις.
Αεροφοβία: ο φόβος να ταξιδέψεις με αεροπλάνο. Σύνηθες θα λέγαμε. Στα δε, μάτια μη ειδικού επιστήμονα υγείας, είναι και δικαιολογημένο εν πολλοίς. Παρόλα αυτά, οι επιστήμονες δεν το κατατάσσουν σε απλό φόβο, αλλά σε φοβία.
Σκοτοφοβία: ο φόβος για το βαθύ σκοτάδι. Και αυτή η φοβία είναι συνηθισμένη ειδικά στην παιδική ηλικία. Τι γίνεται όμως, όταν συμβαίνει και σε ενήλικες, όπου η παρέα ενός Teddy Bear δεν είναι επαρκής για να τους πείσει ότι είναι ασφαλείς;
Παχυφοβία: όταν ο φόβος του να πάρει κανείς βάρος ξεπερνά την «κοινή λογική» και τα όρια του μέτρου. Είναι πολύ σοβαρή ψυχολογική ασθένεια, γιατί στην ουσία ανοίγει δρόμο για παθήσεις που βάζουν σε κίνδυνο την υγεία και την ίδια τη ζωή, όπως είναι η νευρική ανορεξία.
Νοσοφοβία: πρώτος ο Μολιέρος περιέγραψε τα συμπτώματα της, στο θεατρικό του έργο «Κατά φαντασίαν ασθενής»!
Κατοπτροφοβία: ο φόβος του να αντικρίζεις το είδωλο σου στον καθρέφτη. Συνήθως οι άνθρωποι είναι ερωτευμένοι με τον καθρέφτη τους σε μικρό ή μεγάλο βαθμό. Βλέπουν δε όχι το πραγματικό τους είδωλο, αλλά αυτό που θέλουν να δουν. Να όμως που υπάρχουν και εξαιρέσεις στον κανόνα απ’ ότι φαίνεται!
Φυστικοβουτυροφοβία: ο φόβος ότι θα κολλήσει βούτυρο στον ουρανίσκο σου. Ναι.. καλά διάβασες! Είναι επισήμως καταγεγραμμένη φοβία και όχι με αμελητέα ποσοστά στις ΗΠΑ!
Ανασκελοφοβία: είναι το ακριβώς αντίθετο της υψοφοβίας. Οι άνθρωποι που την έχουν φοβούνται να κοιτάξουν ψηλά.
Χρονοφοβία: κανείς δε θέλει να γεράσει, ωστόσο, η φοβία αυτή είναι κάτι διαφορετικό. Πρόκειται για την ακραία περίπτωση, που κάποιος είναι υπερβολικά φοβισμένος με το χρόνο, δεδομένου ότι δεν μπορεί να αποφύγει το πέρασμα του. Πολύ συχνά δε, εκδηλώνεται με την αίσθηση ότι κάτι θα του συμβεί άμεσα, γεγονός που είναι ικανό να του προκαλέσει κρίση πανικού.
Ομοφοβία: η υπερβολική αποστροφή και ακραία βίαιη συμπεριφορά ενάντια σε ομοφυλόφιλα άτομα. Η επιστήμη χαρακτηρίζει αυτές τις συμπεριφορές ως εμμονές, αν και θα μπορούσε κάλλιστα κάποιος να μη το συμμεριστεί και να τις χαρακτηρίσει απλά ως κοινωνικό ρατσισμό που πυροδοτείται σε μικρό ή μεγάλο βαθμό από τα ήθη κάθε λαού και εποχής.
Φοβίες που σχετίζονται με ζώα.
Εντομοφοβία: όταν ο φόβος μας για τη μικρή Τερέζα ή την αραχνούλα που κρέμεται από το πολύφωτο, ξεπερνά τα όρια της απλής ενόχλησης (έστω συνοδευόμενη από την εκδήλωση μερικών επιφωνημάτων στην περίπτωση των γυναικών) και αποτελεί αίτιο μιας κανονικότατης κρίσης πανικού με όλα της τα συμπτώματα.
Ανατιδοφοβία: Ο φόβος ότι ακολουθεί πάντα πίσω σου μια πάπια! No other comment… αφήνω τα σχόλια στον αναγνώστη!
Αλεκτωροφοβία: Ο φόβος για τα πουλερικά είτε ζωντανά είτε στην πιατέλα!
Κυνοφοβία: πολύ συχνά ένα σκυλάκι που γαβγίζει πολύ, μπορεί να μας προκαλέσει αίσθημα φόβου, ειδικά αν δε το γνωρίζουμε. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις – και δεν είναι λίγες- που ο φόβος για τα συμπαθή τετράποδα ξεπερνά τα όρια και συνοδεύεται με εκδηλώσεις υστερίας και φυγής.
Μυσοφοβία: ο φόβος για τα ποντίκια. Εφόσον έχει καταγραφεί ως ψυχολογική νόσος, τότε δεν έχουμε παρά να πιστέψουμε ότι με κάποιο τρόπο εξαρτάται από τα οιστρογόνα, αφού σπάνια θα συναντήσει κανείς γυναίκα που να μη φοβάται τα ποντίκια, σε μεγάλο ή πολύ μεγάλο βαθμό!
Όλα τα παραπάνω δικαιώνουν τη λαϊκή ρήση «άβυσσος η ανθρώπινη ψυχή»! Και απ΄ ότι φαίνεται αυτή η άβυσσος είναι και ιδιαίτερα ευαίσθητη, ώστε να σημαδεύεται ακόμη και εν αγνοία της ή ακόμη και από τα πιο απλά καθημερινά πράγματα. Η διάγνωση της σοβαρότητας αυτών των φοβιών – εμμονών αλλά και οι μέθοδοι της θεραπείας τους, είναι αρμοδιότητα εξειδικευμένων γιατρών. Ωστόσο, αν μπορεί να δοθεί μια ορθολογιστική προσέγγιση, αυτή, μάλλον θα ήταν η βασική αρχή της yoga. Αποδοχή του εαυτού μας, επίγνωση της συνθήκης στην οποία βρισκόμαστε κάθε φορά και μεταστοιχείωση της ψυχολογική μας κατάστασης, ενασχολούμενοι με πράγματα που, σε κάθε περίπτωση, μας δίνουν χαρά. Και αν δε μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τους φόβους μας ούτε έτσι, τότε δε χρειάζεται να γεμίσουμε με φοβίες και εμμονές επειδή έχουμε φοβίες… Γιατί εκεί έξω, υπάρχουν αμέτρητοι, καθημερινοί άνθρωποι σαν και εμάς, πρόθυμοι να σκύψουν επάνω μας με θαλπωρή τα δυο τους κεφάλια, σκουπίζοντας στοργικά τα τρία δακρυσμένα μας μάτια!
Άννα Μελισσινού
