Με το Ελληνικό Πάσχα να βρίσκεται προ των πυλών, το καλύτερο ταξιδιωτικό θέμα που θα μπορούσα να μοιραστώ μαζί σας, είναι το θρησκευτικού ενδιαφέροντος, ταξίδι μου στους Αγίους τόπους. Δύσκολα θα μπορέσει κανείς να περιγράψει όλα όσα βλέπουν τα μάτια του σε ένα τέτοιο μοναδικό ταξίδι, μιας και το κάθε μέρος που συναντάς εκεί, έχει μια ολόκληρη ιστορία από μόνο του. Θα προσπαθήσω να δώσω μια γεύση, περιοριζόμενος στα highlights του ταξιδιού.
Στο ταξίδι αυτό συμμετείχα εντελώς τυχαία, όταν μια παρέα φίλων μου αποφάσισε να το κάνει και ένας από αυτούς τελικά το ανέβαλε αρκετά εγκαίρως, ώστε να αλλάζουν τα ονόματα στα εισιτήρια αλλά και αρκετά αργά, αφού είχε πληρώσει τη συμμετοχή του στο group της Εκκλησίας που το οργάνωνε. Έτσι, βρέθηκα στη θέση του, παρόλο που ουδέποτε μέχρι πριν, είχα την εσωτερική ανάγκη να βρεθώ σε αυτά τα μέρη ή τέλος πάντως, σαν γνήσιος εραστής των ταξιδιών, ας πούμε ότι είχα ορίσει άλλους προορισμούς σαν προτεραιότητα. Αναφέρω την ψυχική και νοητική κατάσταση στην οποία βρισκόμουν προ του ταξιδίου, για να κατανοήσει κανείς καλύτερα, διαβάζοντας για την εμπειρία μου εκεί, τι σημαίνει, τελικά, το ταξίδι αυτό και πως μπορεί να αλλάξει η ψυχή ενός ανθρώπου μέσα σε 10 μόλις μέρες.
Διασχίζοντας την έρημο.
Το οδοιπορικό μου ξεκινά, Ιούνιο του 2008 και όχι το Πάσχα, με την πτήση από Αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος, για το πολύ αγαπημένο μου Κάιρο. Από εκεί επιβιβαστήκαμε σε λεωφορείο και διέσχισα την έρημο, με πρώτη στάση το Μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνας, στο όρος Σινά. Μια έρημο ατελείωτη, που χρειάστηκαν περισσότερες από 24 ώρες διαδρομής για να την περάσεις, μέσα σε ένα αιγυπτιακό λεωφορείο παλαιού τύπου, διάτρητο, με συνεχή ηχητικά εφέ τριξίματος στα αφτιά σου, τέρμα τα ντεσιμπέλ! Ακούγεται ακραία κουραστικό, ωστόσο, με το χέρι στην καρδιά, κανείς μας δεν γκρίνιαξε ή κουράστηκε. Γιατί εξίσου ακραία επιβλητικό και πανέμορφο ήταν το τοπίο της ερήμου που διασχίζαμε, που έκλεινε μέσα του τα πάντα και σε αποζημίωνε με εικόνες και χρώματα διαφορετικά, όσο περνούσαν οι ώρες κατά τη διάρκεια της μέρας αλλά και της νύχτας!
Το Μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνας, στους πρόποδες του όρους Σινά.
Φτάνοντας στο Μοναστήρι της Αγ. Αικατερίνας, το τοπίο αλλάζει ριζικά. Όπως προανέφερα, το ταξίδι οργανωνόταν από Εκκλησιαστική Ενορία και έτσι, οι Μοναχοί μας έκαναν τη μεγάλη τιμή να μας φιλοξενήσουν στους κοιτώνες της Μονής, πράγμα που δεν γίνεται εκ των πραγμάτων να συμβεί με τα ατελείωτα τουριστικά group, από όλα τα μέρη του κόσμου, που επισκέπτονται το μέρος. Αξίζει να σημειωθεί, ότι μέχρι τότε, το Μοναστήρι της Αγ. Αικατερίνης ουδέποτε βεβηλώθηκε από τους Ισλαμιστές βεδουίνους της περιοχής. Το αντίθετο μάλιστα. Οι Βεδουίνοι αγαπούσαν ιδιαίτερα το Ελληνορθόδοξο μοναστήρι, ζουν αρμονικά με τους καλόγερους εκεί και το προστατεύουν όποτε χρειαστεί. Τα τελευταία 60 χρόνια, το μοναστήρι αναγκάστηκε να ασφαλίσει τις πύλες του μόνον τρεις φορές για λόγους ασφαλείας. Το 1977, όταν ο πρώην πρόεδρος Ανουάρ Σαντάτ έκανε την ιστορική του επίσκεψη στην Ιερουσαλήμ, Το 1982 όπου ο αιγυπτιακός στρατός εισήλθε στο Σινά μετά την αποχώρηση των Αιγυπτιακών δυνάμεων και πρόσφατα, τον Οκτώβρη του 2014, ύστερα από επίθεση ισλαμιστών ανταρτών.
Οι μέρες που ακολούθησαν, περιλάμβαναν περιήγηση στη μοναδική βιβλιοθήκη του Μοναστηρίου και το μουσείο, πολύ εκκλησιασμό, εστίαση τις προκαθορισμένες μοναστηριακές ώρες στην πολύ ιδιαίτερη τραπεζαρία της Μονής και όμορφες συζητήσεις με τους μοναχούς που σε μετέφεραν σε άλλη σφαίρα. Τα συγκλονιστικότερα στιγμιότυπα της επίσκεψης αυτής:
- Το προσκύνημα της Κάρας και του Χεριού της Αγ. Αικατερίνας.
- Η επίσκεψη στο καλύβι ενός Μοναχού, που βρισκόταν εκτός Μονής και εν τω μέσω της ερήμου. Ένας ασκητής, στη μέση του πουθενά, χωρίς τροφή και νερό, προσεύχεται κάθε μέρα στο Θεό του για το καλό της ανθρωπότητας. Ένας Άγιος των ημερών, που μιλώντας μας, μας αποκάλυψε πως πριν γίνει ασκητής, ήταν επιχειρηματίας στην Αθήνα και ύστερα από την πρώτη του επίσκεψη στους Αγίους Τόπους, αποφάσισε να αλλάξει ριζικά τη ζωή του!
Η Αγία κορυφή.
Η κορυφή του όρους Σινά, βρίσκεται στα 2400 μέτρα και είναι εκεί που ο Θεός παρέδωσε τις 10 εντολές στο Μωυσή. Ξεκινήσαμε την αναρρίχηση μας στις 11 το βράδυ, εμείς και μερικές εκατοντάδες άλλοι τουριστικοί επισκέπτες, απ’ όλα τα μέρη του κόσμου. Η πρόθεση ήταν να φτάσουμε στην Αγία κορυφή έγκαιρα ώστε να δούμε την ανατολή του ηλίου και να προλάβουμε να κατέβουμε εγκαίρως πίσω στο Μοναστήρι, προτού πιάσει η ζέστη της μέρας. Χρειάστηκαν 6 ώρες αναρρίχησης με μπαστούνια και φαναράκια στα μονοπάτια του όρους Σινά. Καθένας μας ανέβαινε για δικό του λόγο. Άλλοι για να εκπληρώσουν τάματα, άλλοι από τουριστικό ενδιαφέρον, άλλοι βάζοντας στοίχημα με τον εαυτό τους και τσεκάροντας τη δύναμη της πραγματικής τους θέλησης. Δύσκολο και δύσβατο το μονοπάτι του βουνού. Κάποιοι επέστρεφαν, γιατί ο φόβος και η κούραση υπερτερούσε! Χρειάζεται σίγουρα θάρρος και φυσική κατάσταση μια τέτοια αναρρίχηση. Όσο πιο ψηλά πας τόσο πιο δύσβατο και κακοτράχαλο γίνεται το τοπίο. Και πρέπει να το ανέβεις νύχτα γιατί τη μέρα με τη ζέστη δεν αντέχεται, ενώ δεν γίνεται να το διαβείς με καμήλες, πρέπει να είσαι πεζός. Μόνη βοήθεια, τα καταλύματα των φιλόξενων βεδουίνων που σου προσέφεραν τσάι και κουβέρτες, γιατί όσο ζέστη κάνει τη μέρα, άλλη τόση παγωνιά έχει το βράδυ!
Δεν γίνεται όμως να περιγραφθεί με τις λέξεις, εκείνο το μοναδικό συναίσθημα του να βρίσκεται κάποιος στην Αγία Κορυφή και να βλέπει τον ήλιο να ανατέλλει, καθισμένος στη σπηλιά όπου παρέμεινε ο Μωυσής για 40 μέρες προκειμένου να πάρει τις 10 Εντολές και το ένα και μοναδικό Εκκλησάκι που υπάρχει εκεί. Δεν υπάρχουν λόγια. Είναι τόσο μεγαλειώδες!
Νεκρά Θάλασσα.
Αμέσως μετά την κάθοδο μας από την Αγία κορυφή, την ίδια ακριβώς μέρα, αποχαιρετήσαμε την Αίγυπτο, για να περάσουμε οδικώς και στο Ισραήλ. Ο χρόνος δε μας περίμενε, γιατί είναι τόσα τα πράγματα που πρέπει να δεις, που στην ουσία η ξεκούραση είναι πολυτέλεια.
Ιδιαίτερη εντύπωση στη διαδρομή αυτή, σου κάνει η παράλια στάση στη Νεκρά Θάλασσα και όχι προφανώς για τον καφέ που θα πιείς εκεί, αλλά για το γεγονός πως στις περιοχές αυτές έχουν κτιστεί αριστουργηματικής αρχιτεκτονικής πολυτελέστατα ξενοδοχεία, διάσημα για τις παροχές τύπου spa με άλατα από τη Νεκρά θάλασσα, που προσφέρουν στους απανταχού ευκατάστατους ανά τον κόσμο. Η Νεκρά θάλασσα λέγεται αλλιώς και Αλμυρή θάλασσα. Τα δύο ονόματα της αυτά τα οφείλει στο γεγονός ότι έχει τεράστια περιεκτικότητα σε διάφορα άλατα, τα οποία δεν ευνοούν την ανάπτυξη ζωής σε αυτήν. Για την ακρίβεια, το νερό της περιέχει 24% χλωριούχο νάτριο (κοινό αλάτι), δηλαδή 10 φορές περισσότερο το άλας που υπάρχει στις υπόλοιπες θάλασσες. Έτσι, οι λουόμενοι που μπαίνουν στο νερό για ιαματικούς κυρίως λόγους, δεν κολυμπούν, αλλά επιπλέουν γιατί η άνωση είναι πολύ μεγάλη και αυτό είναι ένα θέαμα αρκετά αστείο από μόνο του.
Ισραήλ.
Χρειάζονται αρκετές ώρες ταλαιπωρίας και υπομονής, για να περάσει κανείς τον εξονυχιστικό έλεγχο των Αρχών και να εισέλθει στο Ισραήλ. Αξίζει όμως τον κόπο, γιατί τα μέρη που πρόκειται να επισκεφτεί αποζημιώνουν απ’ όλες τις απόψεις και με το παραπάνω. Σε όλη αυτή τη διαδρομή που περιγράφω, υπάρχουν πάρα πολλά Ελληνορθρόδοξα Μοναστήρια, τα οποία είναι ιδιαίτερα φιλόξενα. Είναι αδύνατον πρακτικά να αναφερθώ σε όλα παρόλο που θα έπρεπε τιμής ένεκεν. Αυτό που με εντυπωσίασε, ωστόσο και θα το αναφέρω, είναι ο,τι σε όλα ανεξαιρέτως τα Μοναστήρια αυτά, από τα οποία και πέρασα, ανεξαρτήτως σε ποιόν Άγιο είναι ταγμένα, στο πάνω μέρος της εξωτερικής τους πόρτας, έχουν την εικόνα του Αγίου Γεωργίου καβαλάρη στο άλογο του να σκοτώνει τον όφη. Αυτή η εικόνα βλέποντας να επαναλαμβάνεται, δεν μπορούσε να είναι απλή σύμπτωση. Έτσι ρώτησα κάποιον καλόγερο σε ένα από αυτά και μου αποκάλυψε πως η εικόνα του Αη Γιώργη, λειτουργεί προστατευτικά για το Μοναστήρι. Ο Αη Γιώργης είναι ο μόνος Άγιος που αναγνωρίζουν τόσο οι Μουσουλμάνοι, όσο και οι Ισραηλίτες και δεν βεβηλώνουν το Μοναστήρι είτε γιατί τον σέβονται είτε γιατί τον φοβούνται!
Ιερουσαλήμ.
Η παλιά πρωτεύουσα του Ισραήλ, γραφική, όμορφη και εν πολλοίς αφιλόξενη. Με το που φτάνεις στην πόλη, είτε από περιέργεια είτε από θρησκευτική πίστη, η καρδιά σου σε οδηγεί στον περίφημο Ναό της Αναστάσεως. Ο Ναός της Αναστάσεως έχει χτιστεί πάνω στο Γολγοθά και μέσα του εμπεριέχονται όλα τα Μεγάλα Θρησκευτικά Προσκυνήματα που θα ήθελε ένας Χριστιανός να αντικρύσει στη ζωή του:
- Η πέτρα του Γολγοθά
- Απομεινάρια του Τιμίου Σταυρού
- Ο πέτρινος βράχος της αποκαθήλωσης του Ιησού Χριστού.
- Ο Πανάγιος Τάφος
Όλη η Εκκλησία της Αναστάσεως, αποτελείται από πολλά θρησκευτικά Προσκυνήματα. Αυτό όμως που κάνει ιδιαίτερη εντύπωση, είναι ότι τα ουσιαστικότερα Προσκυνήματα, όπως τα τέσσερα που προανέφερα, ανήκουν στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία. Μόνο ο Έλληνας Ορθόδοξος Πατριάρχης, είναι δεκτός στον Πανάγιο Τάφο και μόνο σε Εκείνον δίδεται με άγνωστο «μαγικό» τρόπο το Πανάγιο Φως της Αναστάσεως. Μάλιστα υφίσταται σωματικό έλεγχο προτού εισέλθει, ώστε να είναι όλοι βέβαιοι ότι δεν φέρει επάνω του αναπτήρα ή σπίρτα. Η λήψη του Παναγίου Φωτός θεωρείται ένα σύγχρονο θαύμα. Όσες ορθολογιστικές προσπάθειες και όσα επιστημονικά πειράματα και αν έχουν γίνει, κανένας δε μπόρεσε να εξηγήσει μέχρι σήμερα, πως ανάβει το κερί και δίδεται το Φως της Αναστάσεως και γιατί δίδεται αποκλειστικά και μόνο στον Έλληνα Πατριάρχη. Πάρα πολλές ιστορίες θα ακούσει κανείς εκεί, για τις επιστημονικές δοκιμές που έχουν γίνει προκειμένου να εξηγηθεί το φαινόμενο και καμία δεν έδωσε κάποια ορθολογιστική εξήγηση ή απόδειξη. Εάν δε, το φως δε δοθεί, αυτό σημαίνει πως ο Πατριάρχης δεν είναι άξιος. Μαρτυρίες λένε, πως πριν από κάποια χρόνια, είχε γίνει προσπάθεια από Πατριάρχη άλλου Χριστιανικού Δόγματος να πάρει το Πανάγιο Φως, παρακάμπτοντας το Πρωτόκολλο, που θέλει τον Έλληνα Ορθόδοξο Πατριάρχη να πρωτοστατεί. Η προσπάθεια όμως αυτή δεν στέφτηκε από επιτυχία και έτσι εξήλθε από τον Πανάγιο Τάφο, άπραγος και χωρίς το Φως. Έτσι, η Ελληνική Ορθοδοξία πρωτοστατεί στα μέρη αυτά και όπως λένε όλοι, ανεξαρτήτως Χριστιανικού Δόγματος στο οποίο ανήκουν, είτε αρέσει είτε όχι, αυτό είναι θέλημα του Θεού των Χριστιανών.
Ένα ακόμη μέρος, που επιβάλλεται να επισκεφτεί κάποιος είναι η φυλακή του Ιησού Χριστού, η πέτρα με τις οπές όπου φυλασσόταν δεμένος, αλλά και ο χώρος των μαρτυρίων. Και αυτά τα μέρη, δύσκολα μπορούν να περιγραφθούν σε αυτό το κείμενο. Θα αφήσω να μιλήσουν από μόνες τους οι φωτογραφίες, όσο μπορούν να αποτυπώσουν την πραγματικότητα.
Βηθλεέμ.
Περνώντας από τον εξονυχιστικό και πάλι έλεγχο των Ισραηλινών αρχών, μπήκαμε στα κατεχόμενα εδάφη της Παλαιστίνης με τελικό προορισμό τη Βηθλεέμ και δυο ενδιάμεσες στάσεις, στο Μοναστήρι του Αγίου Σάββα και το Μοναστήρι του Αγίου Θεοδοσίου. Ιδιαίτερη εντύπωση, μου έκανε το Μοναστήρι του Αγίου Σάββα γιατί είναι ένα από τα πιο «σκληροπυρηνικά» Μοναστήρια στη μέση της ερήμου. Οι Μοναχοί εκεί, ζουν χωρίς εγκατάσταση για τρεχούμενο νερό και με ελάχιστη τροφή, υπό τη σκιά των τεταμένων σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης. Θεωρητικά και πρακτικά, κινδυνεύουν από τα πάντα. Μας είπαν όμως χαρακτηριστικά, πως είναι η πίστη τους που τους κρατά ζωντανούς και αρτιμελείς. Δυστυχώς, το Μοναστήρι έχει άβατο για της κυρίες, οι οποίες μας περίμεναν υπομονετικά απ’ έξω και δεν μπόρεσαν να ζήσουν αυτή τη μοναδική εμπειρία.
Στη Βηθλεέμ, υπάρχει η Σπηλιά της Γεννήσεως με το σημείο εναπόθεσης του Θείου Βρέφους, που έχει σημειωθεί στο έδαφος με ένα περίτεχνο αστέρι, αλλά και οστεοφυλάκιο που περιέχει τα οστά των βρεφών που σφαγιάστηκαν από τον Ηρώδη. Πληροφοριακά αναφέρω πως αυτό, είναι ένα προσκύνημα που ανήκει στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.
Και κάτι ακόμη για τα κατεχόμενα της Παλαιστίνης. Όταν μπήκαμε στα κατεχόμενα και επιβιβαστήκαμε στο λεωφορείο, ο οδηγός, ονόματι Gemal, έβγαλε μια μικρή ελληνική σημαία και την τοποθέτησε στο ταμπλό του λεωφορείου. Μας είπε πως η Παλαιστίνιοι τους αγαπούν τους Έλληνες και έτσι δε θα κινδυνεύαμε. Δε θα ξεχάσω τα χαμόγελα από τα μικρά παιδάκια που μας υποδέχονταν όπου και να σταματούσαμε φωνάζοντας «Γιουνάν» δηλαδή Έλληνας και μας ζητούσαν φαγητό. Ούτε το φίλο μου Gemal και την οικογένεια του θα ξεχάσω ποτέ. Δεν ξέρω αν θα τον δω ποτέ πάλι, αλλά κάθε φορά που λαμβάνω γράμμα του, η χαρά μου δεν περιγράφεται. Είναι ζωντανός…
Η Ναζαρέτ, η Λίμνη της Γαλιλαίας, το Όρος Θαβώρ και ο Ιορδάνης ποταμός.
Πρόκειται μέρη που πρέπει να επισκεφτεί κανείς, για διαφορετικούς λόγους το καθένα. Είναι δε, οι πιο χαλαρωτικές βόλτες που μπορεί να κάνει κανείς σε ένα τέτοιο ταξίδι.
Η Ναζαρέτ είναι μια γραφικότατη παλαιά πόλη, όπου βλέπεις πολλά στοιχεία για το που και πως έζησε και μεγάλωσε ο Ιησούς Χριστός. Έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον και μια βόλτα εκεί είναι πράγματι ευχάριστη, γιατί μεταφέρεσαι σε άλλη σφαίρα, που αφορά τα ήσυχα παιδικά χρόνια της ζωής του Ιησού.
Η λίμνη της Γαλιλαίας, είναι στην πραγματικότητα η θάλασσα της Κινερέτ και βρίσκεται μεταξύ Ισραήλ και Συρίας. Σε αυτή τη λίμνη ο Ιησούς έκανε το θαύμα με τα ψάρια και έτσι έπεισε τον Άγιο Πέτρο να τον ακολουθήσει. Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να κάνει μια μικρή ευχάριστη κρουαζιέρα εκεί. Το στοιχείο του νερού, βάζει το νου σε τάξη και σε αποσυμφορίζει από τη συναισθηματική ένταση που σίγουρα έχεις από τις επισκέψεις σου στα μέρη και τα προσκυνήματα που προανέφερα. Μετά την κρουαζιέρα, έχει κανείς και τη δυνατότητα να γευτεί το «ψάρι του Πέτρου» όπως το λένε, γιατί αποτελεί τουριστική ατραξιόν και μαγειρεύεται σε όλα τα εστιατόρια της περιοχής.
Το Όρος Θαβώρ, περιλαμβάνει την επίσκεψη στο Μοναστήρι της Μεταμορφώσεως Σωτήρος. Πέρα από το θρησκευτικό χαρακτήρα της επίσκεψης, που καθένας τον βιώνει ατομικά και εσωτερικά, το τοπίο που αντικρίζουν τα μάτια του επισκέπτη είναι μοναδικό. Ύστερα από τόσες μέρες στην έρημο, ξαφνικά απλώνονται μπροστά σου οι μυρωδάτοι κήποι με τα πανέμορφα λουλούδια των Μοναστηριού, μια εκπληκτική πανοραμική θέα και η αύρα από ένα δροσερό αεράκι, που θα ζήλευε και το Αιγαίο! Μια πραγματική όαση στην κυριολεξία!
Η επίσκεψη στον Ιορδάνη ποταμό, γίνεται κυρίως για να παραβρεθεί κανείς στον Καθαγιασμό των υδάτων. Πρόκειται για την ίδια Θρησκευτική τελετή που πραγματοποιείται και την ημέρα των Φώτων. Πάρα πολλοί Χριστιανοί όμως, επιλέγουν να κολυμπήσουν στα ύδατα του ποταμού είτε για να βιώσουν την εμπειρία, είτε συμβολικά, θεωρώντας ότι η διαδικασία αυτή απαλλάσσει την ψυχή από τις αμαρτίες.
Θέματα ασφάλειας.
Σίγουρα απέφυγα συστηματικά να αναφερθώ στο πόσο κινδύνεψε η ζωή μας, από διάφορα αίτια, σε διάφορες φάσεις του ταξιδιού. Γιατί θα ήταν μεγάλο κρίμα, αν διαβάζοντας το άρθρο αυτό, κάποιος τρομάξει και αποτραπεί από το να κάνει το ταξίδι αυτό, που ισοδυναμεί με εμπειρία ζωής και σε σημαδεύει. Σαφώς και τα ταξίδια αυτά, είναι extreme και σίγουρα δε πάει κανείς χαλαρός, όπως θα ταξίδευε στη Ρώμη ή στο Παρίσι.
Αυτό που αξίζει τον κόπο να πει κανείς για θέματα ασφάλειας, είναι το πώς θα διαχειριστείτε το θέμα της διατροφής σας και της υγείας σας, αν ποτέ βρεθείτε σε τέτοια μέρη.
Εμείς ήμασταν τυχεροί στο θέμα αυτό, γιατί συνταξιδιώτης μας ήταν η editor Χριστίνα. Προτού ξεκινήσουμε το ταξίδι, μας εξήγησε πως είναι ασφαλές να μην φάμε ωμά λαχανικά και να μην πιούμε παρά μόνο εμφιαλωμένα ποτά και νερό. Η διατροφή μας, θα έπρεπε να περιοριστεί εντός των ξενοδοχείων που διαμέναμε, τα οποία τηρούσαν Ευρωπαϊκές προδιαγραφές στη μαγειρική τους και να απαρτίζεται από πολύ καλά ψημένα τρόφιμα και ακόμη πιο καλά αν είναι συσκευασμένα- τυποποιημένα. Μας είπε πως το νερό στις περιοχές αυτές, έχει φυσιολογικά 3,5% περισσότερα βακτήρια από το νερό που έχουμε συνηθίσει να ερχόμαστε σε επαφή στην Ευρώπη. Ο κίνδυνος για μια γαστρεντερίτιδα, όμως, ή οποιαδήποτε επιμόλυνση μας, προέρχεται κυρίως από την επαφή του νερού με τα μάτια και τα αφτιά μας. Έτσι, μας συμβούλεψε ότι θα ήταν ασφαλέστερο να μην πλένουμε το πρόσωπο μας με τρεχούμενο νερό αλλά με εμφιαλωμένο, παρόλο που μέναμε σε Ευρωπαϊκού τύπου ξενοδοχεία, αλλά και να αποφεύγουμε όσο το δυνατόν περισσότερο την είσοδο νερού στα αυτιά μας όταν κάνουμε ντους. Οι συμβουλές αυτές έσωσαν πολύ κόσμο από την ταλαιπωρία, γι’ αυτό και τις αναφέρω. Αλλά και οι λίγοι από το group, που δεν τις τήρησαν και αρρώστησαν, δεν κινδύνεψαν. Ως γνήσια φαρμακοποιός, εκπαιδευμένη στο Ερυθρό Σταυρό και με μεγάλη εμπειρία σε ταξίδια τέτοιου τύπου, η Χριστίνα είχε αδειάσει τη βαλίτσα της από κάθε τι περιττό και είχε φροντίσει να υπάρχουν φάρμακα για όλους μας.
Κλείνοντας.
Μίλησα πολύ για αυτό το ταξίδι, μα νιώθω πως είπα πολύ λίγα. Είναι αδύνατον να περιγραφθούν με λέξεις αυτά που βλέπει, βιώνει και νιώθει κανείς. Σίγουρα η πρόθεση αυτού του άρθρου δεν είναι να μιλήσω – πόσο μάλλον να θίξω- τα θρησκευτικά πιστεύω κανενός, ούτε για την πολιτική κατάσταση που επικρατεί στις χώρες αυτές, ούτε για το ήθη και έθιμα των λαών αυτών. Η πρόθεση μου είναι απλώς να μοιραστώ την εμπειρία μου, που θεωρώ ότι είναι ίσως από τις μεγαλύτερες και εντονότερες που μπορεί να βιώσει κανείς στη ζωή του. Ταξίδεψα αρκετά και νιώθω πολύ τυχερός γι’ αυτό. Αν έπρεπε να διαλέξω ένα μόνο μέρος σε αυτόν τον κόσμο για να ξαναπάω, θα απαντούσα, χωρίς σκέψη και με το χέρι στην καρδιά, την Αγία Κορυφή. Γιατί εκεί, μαγεύεται η ψυχή σου και πιστεύεις ακόμη πιο βαθειά στο Θεό σου, Όποιος και αν είναι, Όπως και αν λέγεται…
Δημήτριος Βαλελής.