Τα social media (στο εξής SM, ηλεκτρονικά κοινωνικά δίκτυα) έχουν κυριολεκτικά εισβάλει στις ζωές μας. Η δεκαετία των 10s θα μείνει σίγουρα στην ιστορία ως η δεκαετία της αλματώδους εξάπλωσής τους και της κατάκτησης από αυτά ενός πολύ μεγάλου χώρου στην κοινωνία και ενός διόλου ευκαταφρόνητου μέρους του ανθρώπινου χρόνου και φαιάς ουσίας.
Τι κάνει τα SM τόσο επιτυχημένα; Η αμεσότητα, η ταχύτητα επικοινωνίας, οι έξυπνες ατάκες, οι αστείες αναρτήσεις, οι ελκυστικές ειδήσεις, αλλά κυρίως ο εθισμός που προκαλούν. Εθισμός, που συχνά ξεπερνά τα αποδεκτά όρια μιας ευχάριστης συνήθειας και μπορεί να καταλήξει ακόμα και σε ειδικές κλινικές αποτοξίνωσης, που λειτουργούν σε ολοένα και περισσότερα νοσοκομεία ανά την υφήλιο, στο πλαίσιο αντιμετώπισης γενικότερης εξαρτητικής σχέσης με τους Η/Υ.
Τι φταίει, που δεν μπορούμε πια να περάσουμε μια ημέρα, χωρίς να μπούμε στο facebook και το twitter μας και που η χαμηλή μπαταρία στο κινητό μας αποτελεί παράγοντα καθημερινού στρες και ειρωνικά καταλήγει να απαξιώνει τον πρωταρχικό λόγο, για τον οποίο βάλαμε τα κινητά στη ζωή μας (να μπορούμε να τηλεφωνήσουμε σε ώρα ανάγκης);
- Η μοναξιά, που σαν φάντασμα πλανιέται πάνω από τις ζωές μας κατά διαστήματα και που ωθεί τον πνιγμένο στη θάλασσά της να πιάνεται από τα μαλλιά του, δηλαδή τα πιο εύκολα προσβάσιμα SM, ως υποκατάστατο μιας δήθεν κοινωνικοποίησης.
- Η κρίση των σχέσεων γενικά, η ανικανότητα πολλών ανθρώπων να δομήσουν υγιείς σχέσεις, να αναλαμβάνουν τις ευθύνες διατήρησης μιας επαφής φιλικής, κοινωνικής ή και ερωτικής. Τα SM συντηρούν σχέσεις a la carte, όσο θέλω, όταν το θέλω και όποτε το θέλω, μέσα από την ασφάλεια του γραπτού λόγου, χωρίς το ρίσκο της δια ζώσης επαφής και του αυθορμητισμού, που μπορεί να υπερβεί εσκαμμένα.
- Η μεγάλη ανάγκη να μην νιώθουμε «έξω από ότι συμβαίνει στην πόλη», να μετέχουμε, να μην μένουμε πίσω σε ενημέρωση, από την τελευταία ατάκα Βαρουφάκη μέχρι το τι μαγείρεψε η κουνιάδα.
- Ο ναρκισσισμός των likes / followers, που σταδιακά ανεβάζει τον πήχυ της ματαιοδοξίας σε ολοένα και μεγαλύτερα, αλλά πάντοτε μετρήσιμα ύψη (αν δεν πάρω 100 likes η φωτογραφία μου δεν αξίζει, γιατί καθυστέρησες κατά μία ώρα να μου κάνεις like; Του χρόνου ο πήχυς είναι στα 500). Πολλά θέματα αυτοεκτίμησης και ανάγκες αυτοεπιβεβαίωσης πιο διαρκείς και από την κρίση στη χώρα.
- Η εξάρτησή μας από την εικόνα μας στους άλλους, που συντηρείται με την ανάρτηση μόνο των ευχάριστων, όμορφων και trendy στιγμών της ζωής μας, καθώς και αυτών που υπονοούν ότι έχουμε την οικονομική δυνατότητα να υποστηρίζουμε έναν τρόπο ζωής κάποιου επιπέδου (κι ας είναι ότι τρώω μπουγάτσα στην Καμάρα, να, δες, περνώ καλά).
- Η αέναη διαδικτυακή κλειδαρότρυπα, από την οποία αρεσκόμαστε να κρυφοκοιτάμε τις προσωπικές ζωές των άλλων, αδιαφορώντας ότι είμαστε ταυτόχρονα εκτεθειμένοι. «Πάντα γι’ άλλους μιλάμε, έτσι δεν πονάμε, έτσι ξεχνάμε», που λέει και η Χαρούλα η Αλεξίου.
- Συχνά η ανάγκη για «ασφαλές» φλερτ, μακριά από άβολες σιωπές και τη ζωντανή έκθεση στα μάτια του άλλου κατά τη δια ζώσης επαφή. Πειραγμένες φωτογραφίες από πρόπερσι συχνά ολοκληρώνουν τη χρεοκοπία κάθε ειλικρίνειας.
- Τέλος, η λατρεία της ατάκας, του εξυπνακισμού, μια αυτάρεσκη λεξιλαγνεία, συνήθως στο πλαίσιο αποθέωσης μιας δήθεν μοντέρνας σχέσης με την πολιτική μεταμπογδανικού τύπου, που σχολιάζει πριν από σας για σας, με πυκνά, ναρκισσιστικά, αυτοεπικυρωτικά και κρυφοφασίζοντα τρέντυ αποφθέγματα. Δεν προλαβαίνει ο Άδωνις να τουιτάρει και πρέπει να τον έχεις τρολάρει πρώτος. Γιατί μέσα σου ξέρεις ότι εσύ ξέρεις καλύτερα από τον καθένα.
Social media; Μάλλον social Μήδεια, μιας και στην υπερβολή της η χρήση σκοτώνει τα παιδιά της, τους υποστηρικτές και ακολούθους της διαδικτυακής αυλής της, αυτούς που την τρέφουν και τη νοηματοδοτούν, τους μοιραίους κι άβουλους αναζητητές της στοργής του like, της αξίας του retweet, της αυτοεκτίμησης των κοινοποιήσεων και του παρτυανιμαλισμού των τριών χιλιάδων άγνωστων «φίλων» και των διπλών και τρίδιπλων προφίλ.
Η κουβέντα καταλήγει μόνη της στο πιο σοφό αρχαιοελληνικό ρητό με τις δύο λέξεις: Μέτρον άριστον. Και σ’ ένα άλλο, με έξι λέξεις: Τα εν οίκω μη εν δήμω.
current_Panos
