Η ανάγκη του ανθρώπου να είναι αποδεκτός είναι ίσως από τις ισχυρότερες και συνδέεται με την εξίσου ισχυρή ανάγκη να ανήκει. Σε μια ομάδα, κοινότητα, κοινωνία, με κοινές αξίες και χαρακτηριστικά. Ακόμα και η όποια ανάγκη να ξεχωρίσει, ορίζεται συνήθως σε σχέση με τους υποτίθεται “ομοίους”.
Με γνώμονα την ανωτέρω ανάγκη, οι άνθρωποι αναλώνουν συχνά πολύ χρόνο και φαιά ουσία, προσπαθώντας να αποφεύγουν αυτά που ο κύκλος τους θεωρεί “λάθος”. Σε μια κοινωνία, όμως, με ολοένα αυξανόμενη πολυπλοκότητα, μοιραία ελλοχεύει ο κίνδυνος διαρκούς κυνηγιού ενός κινούμενου, επομένως άπιαστου στόχου, της απόλυτης τελειότητας σε κάθε τομέα της ζωής.
Η τελειομανία συχνά δεν είναι τίποτε άλλο από εσωτερίκευση της επιθυμητής από τους άλλους εικόνας του εαυτού μας, σε συνδυασμό με μια μυωπική εξ ιδίων κρίνουσα τα αλλότρια οπτική γωνία των πραγμάτων. Ουσιαστικά, φοβόμαστε να κριθούμε, όπως και εμείς περίπου θα κρίναμε. Άλλοτε πάλι εδράζεται και σε μια αυστηρή ανατροφή, που ωθεί το παιδί-μετέπειτα ενήλικα σε μια διαρκή προσπάθεια να αποδείξει ότι αξίζει την αγάπη και την αποδοχή.
Έτσι όμως είναι σαν να έχουμε αποφασίσει να μην πιάσουμε ποτέ το στόχο. Το πρώτο χαρακτηριστικό, που πρέπει να έχει ένας στόχος, είναι να είναι εφικτός. Ακόμα και ένας σύνθετος, δύσκολος εξ αρχής στόχος, έχει αποδειχθεί ότι επιτυγχάνεται ευκολότερα και ασφαλέστερα, αν διαιρεθεί σε μικρότερους, ενδιάμεσους, εφικτότερους στόχους. Επιλέγοντας ανέφικτους στόχους, όπως την ταυτόχρονη τελειότητα σε όλους τους τομείς, οδηγούμαστε με μαθηματική ακρίβεια στην απογοήτευση, τη διάψευση προσδοκιών και την καθήλωση της αυτοπεποίθησής μας.
Με τη σειρά της, η έλλειψη αυτοπεποίθησης οδηγεί σε ανατροφοδότηση νέων στόχων, πιθανά πάλι ανέφικτων, τιμωρητικά και ανυπόμονα, και κάπως έτσι συντηρείται ο φαύλος κύκλος τελειομανία-χαμηλή αυτοπεποίθηση.
Υπάρχει τρόπος να ξεφύγουμε από το φαύλο κύκλο; Σας έχω νέα. Φυσικά και υπάρχει:
- αν συμφιλιωθούμε με την ιδέα ότι δεν πειράζει να μην είμαστε συνεχώς τέλειοι και επιτρέψουμε στον εαυτό μας μικρές “ατέλειες”,
- αν σταματήσουμε να κρίνουμε τους ανθρώπους εξ ιδίων και αναγνωρίσουμε σε αυτούς και σε εμάς την ήδη υφιστάμενη διαφορετικότητα, που μοιραία τάσσει διαφορετικές δυνατότητες για τον καθένα στη ζωή,
- αν ιεραρχήσουμε τις προτεραιότητές μας με σειρά σημασίας, δεδομένου και του περιορισμένου χρόνου μας,
- αν κάνουμε τους στόχους μας εφικτούς και, αν το κρίνουμε σκόπιμο ή εφικτό, διαιρετούς και μετρήσιμους,
- αν αναλογιστούμε ότι, κατ’ αναλογία ενός δίκαιου εκπαιδευτικού συστήματος, πρέπει κανείς να επιβραβεύει όχι μόνο το αποτέλεσμα, αλλά και την πρόθεση και την προσπάθεια.
Η αυτοπεποίθησή μας είναι εξαιρετικά σημαντικό συστατικό της ευτυχίας μας, για να το αφήνουμε έρμαιο στις ορέξεις μιας ασυνείδητα, άδικα και άστοχα υιοθετημένης τελειομανίας. Keep calm and allow the imperfect.
